Geothermische warmtepomp: werking, voordelen en prijs

Geothermische warmtepomp: werking, prijs, onderhoud en voordelen

Hoe werkt een geothermische warmtepomp precies? Wat betaal je voor dit type warmtepomp en waar moet je zeker op letten als je er een wil installeren? We maken je wegwijs.

Hoe werkt een geothermische warmtepomp?

Een geothermische warmtepomp biedt het hoogste rendement, maar is ook het duurst. Dit type warmtepomp haalt energie uit de ondergrond of uit het grondwater en geeft deze af in huis via vloerverwarming, ventiloconvectoren of extra grote radiatoren. Daarvoor worden leidingen in de grond gelegd. Verticaal met behulp van diepe putboringen; of horizontaal, waarbij de leidingen vlak onder het grasoppervlak komen te liggen.

Je kan ook enkele graden passief koelen met een geothermische warmtepomp. Dit kan met geothermische warmtepompen die de koelte uit de bodem gebruiken om het water dat door de leidingen van je vloer- of muurverwarming pompt, af te koelen. Hiermee kan je je woning 2°C tot 4°C doen afkoelen.

Welke soorten geothermische warmtepompen zijn er?

Geothermische warmtepompen gebruiken de bodem of het grondwater als warmtebron. De meest toegepaste systemen voor woningen zijn een horizontaal buizennet (horizontale captatie) of putboringen (verticale captatie).

1. Bodem-waterwarmtepomp met horizontaal buizennet

Deze geothermische warmtepomp haalt warmte uit de bodem en geeft die warmte af aan het verwarmingscircuit. Op een diepte tussen 0,8 m en 1,5 m wordt er een buizennetwerk (of captatienet) ingegraven. Daar stroomt een koelvloeistof door die warmte aan de grond onttrekt. Zonnestralen en regenval verhogen de warmteafgiftecapaciteit van de grond. De afmetingen van het buizennet variëren naargelang de grondsamenstelling, het vochtgehalte en het vermogen van de warmtepomp. Reken op ongeveer 2 tot 2,5 keer de te verwarmen oppervlakte.

2. Bodem-waterwarmtepomp met putboringen

Bij dit type worden er via putboringen tussen 50 en 100 m diep lussen voor koelvloeistof in de bodem aangebracht. Een bodemonderzoek wijst uit hoeveel putboringen er nodig zijn. Hoe lager de warmtegeleidbaarheid van de bodem, hoe duurder de installatie.

Foto Itho Daalderop
© Masser

Wat zijn de voor- en nadelen van een geothermische warmtepomp?

Soort warmtepomp	Horizontaal buizennet	Putboringen
Voordelen	- Hoog rendement - Passieve koeling mogelijk	- Hoog rendement - Weinig tuinoppervlakte nodig - Passieve koeling mogelijk
Nadelen	- Grote, toegankelijke tuinoppervlakte nodig voor de installatie - Duur (wel goedkoper dan putboringen)	- Duurste oplossing - Niet altijd mogelijk: de grond moet vlot bereikbaar zijn (soms moeilijk bij rijwoningen) - Checken of een vergunning of melding nodig is

Wat is de prijs van een geothermische warmtepomp?

De kostprijs van een geothermische warmtepomp, zit tussen de 15.00 à 25.000 euro. Dat is inclusief plaatsing en boringen, maar exclusief btw en het warmteafgiftesysteem, bijvoorbeeld vloerverwarming. Het is het duurste type van warmtepomp, maar ook wel het systeem met het hoogste rendement. Lees hier meer over de prijzen van andere soorten warmtepompen of vraag meerdere offertes op om prijzen te vergelijken.

Zijn er premies voor de plaatsing van een geothermische warmtepomp?

Wie investeert in een geothermische warmtepomp kan zowel in Vlaanderen als Brussel en Wallonië aanspraak maken op een premie. Lees hier meer over de exacte voorwaarden en het bedrag van de premies.

	Premies voor een geothermische warmtepomp
Vlaanderen	Laagste inkomstencategorie (cat. 4): 8.000 euro Laagste inkomstencategorie (cat. 3): 6.000 euro Middelste inkomstencategorie (cat. 2): 4.000 euro Hoogste inkomstencategorie (cat. 1): 4.000 euro
Wallonië	600 tot 3.600 euro afhankelijk van je inkomstencategorie
Brussel	Categorie I: 5.800 euro Categorie II: 6.150 euro Categorie III: 6.500 euro

Voorwaarden en vergunningen

Voor de meeste warmtepompen voor huiselijk gebruik heb je geen vergunning nodig. Een meldingsplicht is er ook niet. Tenzij de totale drijfkracht meer dan 5kW is of er verticale boringen moeten uitgevoerd worden bij geothermische warmtepompen. Afhankelijk van de diepte is er een vergunnings- of meldingsplicht.

In welke woningen kan je een geothermische warmtepomp plaatsen?

Voor nieuwbouwwoningen is een (hybride) warmtepomp sinds januari 2023 verplicht. Vanaf 2025 is het echter niet meer mogelijk om een nieuwbouwwoning aan te sluiten op het gasnet. Vanaf dan kan je je woning enkel verwarmen via een elektrische warmtepomp, een warmtenet, een biomassaketel of directe elektrische verwarming (al wordt dit niet aangeraden).

Bij een ingrijpende energetische renovatie, waarbij je de volledige gebouwschil aanpakt (dak, vloer, muren en ramen) is een warmtepomp een goede keuze. Zeker als je de warmtepomp combineert met zonnepanelen. Dat resulteert in een van de efficiëntste manieren om duurzaam te verwarmen.

Tip: lees meer over warmtepompen in onze gratis gids.

FAQ geothermische warmtepomp

De kostprijs van een geothermische warmtepomp, zit tussen de 12.500 à 22.000 euro. Vraag vrijblijvend een offerte aan.

De kosten voor een boring hangen af van de kwaliteit en samenstelling van je grond. Reken op een prijs tussen 5.000 en 10.000 euro. Dit zit inbegrepen in de totale prijs van een geothermische warmtepomp, die tussen de 15.000 en 25.000 euro zit. Vraag vrijblijvend een offerte aan.

Putboringen zijn tussen 50 en 100 meter diep.

Een warmtepomp verbruikt gemiddeld zo’n 2.000 à 3.000 kWh per jaar. Het gemiddeld verbruik gaat uit van een woonsituatie van 3 à 4 personen en een woonoppervlakte van 80 à 120 m². Het verbruik van jouw woning is o.a. afhankelijk van de grootte van je huishouden, de woonoppervlakte, hoe goed je woning geïsoleerd is … Hoe beter geïsoleerd, hoe lager het verbruik.

Een warmtepomp brengt extra elektriciteitsverbruik met zich mee. Wil je bepalen hoeveel zonnepanelen je nodig hebt, dan moet je hiermee rekening houden. Als uit je EPB-rapport blijkt dat je 10.000 kWh per jaar verbruikt voor verwarming, en als je een warmtepomp hebt met een COP van 4, dan stijgt het jaarverbruik van je gezin met zo’n 2.500 kWh.

De gemiddelde levensduur van een warmtepomp is 15 à 20 jaar.

Voor een systeem met boringen volstaan 2 à 3 boringen voor een doorsnee eengezinswoning. Tussen elke boring laat je best een afstand van minstens 7 meter. Voor een systeem met een horizontaal captatienet heb je ongeveer dezelfde oppervlakte nodig als die van je woning. Het net zit op een diepte tussen 50 en 150 cm.

Geothermische warmtepompen gebruiken warmte van de aarde, en hebben dus een zeer lage impact op het milieu in vergelijking met traditionele verwarmingssystemen op fossiele brandstoffen. Ze zijn ook energiezuinig, omdat ze slechts een kleine hoeveelheid elektriciteit nodig hebben om warmte uit de aarde te halen. Verder hebben ze een lange levensduur en bieden ze de mogelijkheid om te koelen in de zomer. Ten opzichte van andere types van warmtepompen, hebben geothermische warmtepompen het hoogste rendement.