Woning met label E of F verplicht renoveren naar label D binnen 5 jaar

Wie in 2023 een energieverslindende woning koopt, is verplicht om die binnen de vijf jaar energetisch te renoveren naar minimum een label D. Naar aanleiding van deze renovatieverplichting, organiseerde Livios een rondetafelgesprek met enkele experts*. Wat houdt deze verplichting in voor kandidaat-kopers? En zijn de huidige maatregelen streng genoeg om alle woningen tegen 2050 klimaatneutraal te maken?

Renovatieverplichting: van label D…

Vanaf 1 januari dit jaar zijn nieuwe eigenaars van een energieverslindende woning met label E of F verplicht om hun woning energetisch te renoveren tot minimum een label D. Die verplichting wordt opgelegd wanneer er een notariële overdracht plaatsvindt: bij een aankoop, erfenis of erfpacht. Je krijgt vijf jaar de tijd om het energielabel van je woning te verbeteren. Aan de hand van een nieuw EPC-certificaat zal je moeten aantonen dat je woning na vijf jaar minstens een label D behaalt.

Stappenplan: zo geef je je woning een energetische renovatie naar label D of hoger

… naar label A in 2025

De renovatieverplichting kadert binnen de Europese Green Deal waarbij alle woningen tegen 2050 klimaatneutraal moeten zijn. Een woning mag dan niet meer dan 100 kWh/m² verbruiken, wat overeenkomt met label A. Label D is dus slechts een eerste tussenstap om onze woningen klimaatneutraal te maken. In 2028, 2025, 2040 en 2045 volgen er verstrengingen. Zo moet je een energieverslindende woning binnen de vijf jaar renoveren naar label C vanaf 2028, naar label B vanaf 2035 en naar label A vanaf 2045. Voor appartementen gelden andere regels: label C vanaf 2028, label B vanaf 2040 en label A vanaf 2045.

Tip: Lees hier meer over de regels en mogelijkheden bij appartementen.

Eerste stap in de goede richting…

Momenteel behaalt nog geen 5% van de woningen in België een label A. Dat betekent dat er nog zo’n 2,9 miljoen woningen gerenoveerd moeten worden tegen 2050, wat overeenkomt met 95.000 woningen per jaar. Maar is dat wel haalbaar? De experten die mee aan tafel schoven van ons rondetafelgesprek (zie kader onderaan), zijn het erover eens dat de renovatieverplichting bij aankoop van een energieverslindende woning een eerste stap in de goede richting is om de doelstelling te halen, maar er zal wel snel verstrengd moeten worden naar label C, B en A.

Charlotte van de Water van technologiefederatie Agoria acht een klimaatneutraal gebouwenpark tegen 2050 wel mogelijk op voorwaarde dat de juiste aanpak wordt ingezet afhankelijk van de financiële situatie van de eigenaar alsook het type woning:  “We hebben ongeveer 30 jaar de tijd om alle woningen naar een label A te renoveren. Bij woningen met bijvoorbeeld een E- of F-label valt waarschijnlijk een grote winst te behalen in de gebouwschil, naast de technologie. Voor woningen die al beschikken over de juiste isolatiegraad kunnen technologieën mogelijk een meer impactvolle oplossing bieden, wat de woning zou kunnen laten evolueren naar een beter label.”

Tip: Lees hier hoe je een energetische renovatie correct aanpakt.

… maar nog niet streng genoeg

Ook al is er een verstrengingspad richting 2050, toch vinden de experts het ambitieniveau momenteel te laag. “Het was beter geweest als de overheid meteen een verplichting naar label A had opgelegd. En de termijn van 5 jaar had uitgebreid naar bijvoorbeeld 15 jaar”, zegt Silvia De Nolf van NAV. “Zo hebben eigenaars voldoende tijd om een architect in te schakelen en een renovatiemasterplan te laten opmaken, zodat ze gefaseerd kunnen renoveren in functie van hun budget. Zo vermijd je dat ze inefficiënte renovaties gaan uitvoeren en overbodige kosten maken.”

Ook Angelos Koutsis van Bond Beter Leefmilieu had meer verwacht van de renovatieverplichting. “Ook wij hadden graag meteen een diepe renovatieverplichting naar een fossielvrij EPC-label A zien ingevoerd worden. Zo blijven we op pad om de klimaatdoelstellingen te halen. Daarnaast is het ook de bedoeling om te vergroenen. Als je je woning renoveert, zou je ook rekening moeten houden met het veranderende klimaat, oververhitting, waterrobuustheid, … zodat je woning toekomstbestendig is. En dat zit momenteel nog niet in label A vervat.”

Hoe krijg je iedereen mee?

De grootste uitdaging zal zijn om eigenaars de nodige investeringen te laten maken. Hoe krijg je iedereen mee in het renovatieverhaal? Dat is volgens Silvia De Nolf vooral een kwestie van prioriteiten stellen. “De grote uitdaging voor de toekomst is om voldoende renovatiebudget ter beschikking te hebben. Met de prijsstijging van zowel de energiekost als die van het bouwproces zelf - er is toch een prijsstijging van 25% tussen nu en anderhalf jaar geleden - moeten mensen inzien dat ze een stuk van hun levenscomfort moeten inwisselen voor een duurzamere woning. Het geïnvesteerde geld winnen ze op termijn wel terug door een lagere energierekening.”

Er zijn op dit momenten al heel wat maatregelen zoals Mijn VerbouwPremie, EPC-labelpremie, het renteloze renovatiekrediet, … om je financieel te helpen bij de renovatie. “In het verleden is al gebleken dat subsidies mensen onvoldoende over de streep halen”, zegt Silvia De Nolf. “Maar voor diegene die het moeilijker hebben, helpt het natuurlijk wel. Want het kan op het einde van de rit toch een 10.000 euro schelen.”

Dat geldt volgens Angelos Koutsis echter niet voor iedereen. “Voor diegenen die het echt moeilijk hebben, helpen deze premies en leningen niet. Een premie krijg je pas nadat de werken zijn uitgevoerd. Je moet het geld dus al op voorhand hebben. En ook een renteloze lening moet je nog kunnen afbetalen. Om iedereen mee te krijgen in het verhaal, verplicht je best de 60% met voldoende middelen. Voor de eigenaars met onvoldoende middelen kan je werken met voorfinanciering.” 

Tip: Bekijk hier voor welke premies je in aanmerking komt.

Welke gevolgen voor kandidaat-kopers?

Als kandidaat-koper zal je niet zomaar meer een woning kunnen kopen zonder het grote plaatje te bekijken. “Je moet op voorhand nadenken of je een energiezuinige woning wil kopen waar je geen extra kosten meer aan hebt of dat je een woning met een minder goed energielabel koopt die je nog grondig moet renoveren”, zegt Marc Dillen van Embuild Vlaanderen. “Wie een energieverslindende woning wil kopen, moet dus goed beseffen dat hij naast de aankoopprijs een extra budget nodig zal hebben om de woning uiteindelijk naar label A te renoveren. Maar dat heeft ook voordelen. Want door renovatiewerken uit te voeren, zal je energiefactuur ook dalen en bijgevolg ook je woonlast.”

Lees ook dit artikel: “Geen budget om te renoveren? Dan kan je geen woning meer kopen”