Radiatorgids voor je woning: soorten, prijzen en installatietips

Radiatoren zijn essentieel voor een comfortabele en energiezuinige woning. In dit artikel leer je alles over de werking van radiatoren, de verschillende soorten zoals paneel- en designradiatoren en hoe je de juiste radiator kiest. Ontdek ook handige tips voor installatie, onderhoud en het berekenen van het benodigde vermogen voor elke ruimte.

Wat is een radiator?

Een radiator is een toestel dat warmte afgeeft om een ruimte te verwarmen. Het werkt doorgaans als onderdeel van een centrale verwarming. In zo'n systeem wordt water verwarmd door een cv-ketel en via leidingen naar de radiator gestuurd. De radiator geeft de warmte van het hete water af aan de lucht in de kamer via convectie en straling. Zodra het water is afgekoeld, stroomt het terug naar de ketel om opnieuw opgewarmd te worden.

Radiatoren zijn meestal gemaakt van metaal, zoals staal of gietijzer, omdat dit materiaal de warmte goed geleidt. Ze zijn er in verschillende vormen en maten, van traditionele geribbelde modellen tot moderne designradiatoren.

Hoe werkt een radiator?

Een radiator laat warm water door buizen stromen en geeft de warmte daarvan af aan de lucht in de ruimte.:

1. Verwarming van het water: een centrale verwarmingsketel verwarmt water tot een hoge temperatuur.
2. Circulatie van water: het warme water wordt via leidingen door het verwarmingssysteem naar de radiatoren in de verschillende ruimtes van het huis gepompt.
3. Warmteafgifte: het water stroomt door de interne kanalen van de radiator. De behuizing van de radiator absorbeert de warmte van het water en geeft die af aan de lucht eromheen. Dit gebeurt via twee mechanismen:
   • Convectie: warme lucht stijgt op vanaf de radiator, en koele lucht wordt naar beneden gezogen om weer opgewarmd te worden.
   • Straling: de radiator straalt een deel van de warmte direct uit naar objecten en personen in de kamer.
4. Terugstroom naar de ketel: het afgekoelde water stroomt terug naar de ketel, waar het opnieuw wordt opgewarmd en de cyclus opnieuw begint.

Door dit continue proces zorgt de radiator ervoor dat een kamer geleidelijk wordt verwarmd. Je kan thermostaatknoppen op de radiator gebruiken om de warmteafgifte te regelen door de hoeveelheid warm water die door de radiator stroomt aan te passen.

Soorten radiatoren

Wil je een radiator kopen? Dan kan je kiezen uit verschillende soorten:

• Een paneelradiator, de meest gangbare soort in woningen, bestaat uit een of meer platte panelen. Hij is geschikt voor de meeste centrale verwarmingssystemen. Er bestaan zowel horizontale als verticale paneelradiatoren. Ze zijn populair vanwege hun eenvoud, efficiëntie en aantrekkelijke prijs. 
• Stijlvol en decoratief, zo onderscheidt de designradiator zich van andere types radiatoren. Designradiatoren bestaan in diverse vormen, stijlen en kleuren. Ze kunnen een echte eyecatcher zijn voor je woonkamer, hal of badkamer. 
• Het ideale toestel om je wasruimte en badkamer te verwarmen is de handdoekradiator. Hij verwarmt de ruimte gericht en zorgt ervoor dat je handdoeken goed opdrogen en aangenaam warm zijn als je uit de douche of bad komt. Ze lijken op een ladder qua vorm met horizontale buizen. 
• Een inertieradiator is een elektrische radiator die zeer energiezuinig werkt en zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling. Ze zijn ideaal voor langdurige verwarming van ruimtes en behouden de warmte langer nadat ze zijn uitgeschakeld. Ideaal voor woon- en slaapkamers.

Voor- en nadelen per soort

Prijs per soort

De prijs van een radiator hangt af van het merk, de grootte, het vermogen en het materiaal. Hier is een overzicht van de gemiddelde prijs per type radiator:

Hoe kies je de juiste radiator? 

Om de juiste radiatoren voor je woning te kiezen, moet je rekening houden met deze factoren:

1. Het gewenste temperatuurniveau

Om een ruimte te kunnen verwarmen tot op de temperatuur die je wil, moet de radiator een voldoende groot vermogen hebben. Dit vermogen, uitgedrukt in watt, hangt af van hoe groot de te verwarmen ruimte is, van hoe goed je woning geïsoleerd is en hoe je de radiatoren gebruikt. Voor een woonkamer zal je tussen 70 en 100 watt per m² nodig hebben, voor badkamers is dat 100 tot 150 watt per m² omdat je daar meestal een hogere temperatuur wenst. Een specialist kan voor jou een warmteverliesberekening maken om te bepalen hoeveel vermogen je nodig hebt voor elke kamer in huis.

2. Soort radiator

Ben je op zoek naar een echte eyecatcher of eerder een discrete oplossing? En voor welke ruimte? Dit zal bepalen welke soort radiator het meest geschikt is. In de badkamer is een handdoekdroger aangewezen, voor leefruimtes worden meestal paneelradiatoren gekozen. Is esthetiek heel belangrijk? Dan is een designradiator wat je zoekt. En voor wie energiezuinigheid en gelijkmatige warmte de hoogste prioriteit hebben, is de inertieradiator een goede keuze.

3. Afmetingen van de radiator

De afmetingen van een radiator zijn bepalend voor de warmteafgifte. Hoe groter de radiator, hoe meer warmte hij kan afgeven. Daarom zal je in grote kamers andere afmetingen nodig hebben dan in kleine kamers, waar een compact model volstaat. 

4. Plaatsing en ruimte

De ideale locatie voor een radiator is centraal in de ruimte die hij moet verwarmen. Zet of hang er geen meubels en gordijnen voor. Dit belemmert de warmteafgifte. In een badkamer kan het ook raadzaam zijn om de handdoekdroger in de buurt van de douche of het bad te hangen.

5. Energiezuinigheid

Kies voor radiatoren met een hoog rendement als energiezuinigheid voor jou belangrijk is. Zoals inertieradiatoren of radiatoren in combinatie met een condensatieketel of warmtepomp. Radiatoren met thermostaatknoppen laten ook toe om de temperatuur per ruimte te regelen zodat je geen onnodige energie verspilt.

Hoe bereken ik hoeveel vermogen mijn radiator moet hebben? 

Hoeveel vermogen je radiator nodig heeft, hangt af van de oppervlakte van de ruimte die hij moet verwarmen en de warmtebehoefte. Het vermogen wordt uitgedrukt in watt en bereken je als volgt:

• Bereken het volume van de ruimte door de lengte, breedte en hoogte van de kamer te vermenigvuldigen.
• Bereken de warmtebehoefte per kubieke meter (m³). Dit zal afhangen van hoe goed je huis is geïsoleerd en de temperatuur die je wenst in de ruimte. Hier zijn enkele richtlijnen: 

Om het vermogen te berekenen vermenigvuldig je het volume van de ruimte met de warmtebehoefte per m³. Stel dat je een leefruimte hebt van 5 m lang, 4 m breed en 2,5 m hoog in een gemiddeld geïsoleerde woning, dan is dit de formule die je moet toepassen

• Volume: 5x4x2,5 = 50 m³
• Gemiddeld geïsoleerd: 40 W per m³
• Vermogen: 50x40 = 2.000 W

Je hebt dus een radiator nodig met een vermogen van ongeveer 2.000 watt om de leefruimte goed te verwarmen.

Radiator vervangen

Wil je een radiator zelf vervangen? Volg dan deze stappen:

1. Zet je verwarmingsketel uit en laat het systeem afkoelen. 
2. Draai de radiatorkranen dicht om de watertoevoer te stoppen.
3. Ontlucht de radiator en vang het water op met een emmer.
4. Maak de kranen los en haal de radiator van de muur.
5. Hang de nieuwe radiator op en bevestig de kranen met Teflon-tape om lekkages te voorkomen.
6. Draai de kranen open en vul het verwarmingssysteem met water. Controleer de druk op de ketel.
7. Ontlucht de nieuwe radiator om lucht te verwijderen.
8. Check alle verbindingen en draai ze aan indien nodig.
9. Zet de ketel terug aan en controleer of de radiator goed verwarmt.

Slimme radiatorknop

Een slimme radiatorknop werkt in essentie hetzelfde als een traditionele thermostatische radiatorknop: beide regelen de temperatuur per kamer. Het verschil is dat een slimme radiatorknop meer flexibiliteit biedt. Je kunt deze bedienen via een app, waardoor je de temperatuur kunt aanpassen zonder dat je fysiek aanwezig moet zijn bij de radiator. Bovendien kun je verwarmingsschema's instellen. Dat is vooral nuttig in combinatie met een slimme thermostaat. Slimme radiatorknoppen kunnen, in tegenstelling tot traditionele varianten, ook je ketel aansturen, waardoor je per kamer nauwkeuriger de temperatuur kunt regelen. Extra functies, zoals open-ramendetectie, helpen je daarnaast energie te besparen.

Vooraleer je slimme radiatorknoppen installeert, moet je even checken of ze compatibel zijn met je radiatoren. De meeste slimme radiatorknoppen worden geleverd met adapters voor gangbare radiatorventielen, zodat ze op de meeste radiatoren passen. Als je de slimme radiatorknoppen ook optimaal wil laten samenwerken met een slimme thermostaat, moeten ze daar ook compatibel mee zijn.

Voetventiel radiator

Om goed te kunnen werken, hebben traditionele radiatoren een voetventiel nodig. Dit is een regelklep onderaan de radiator, die meestal bij de retourleiding is gemonteerd. Het regelt de watertoevoer naar de radiator, waardoor je de doorstroming kunt aanpassen of de radiator volledig kunt afsluiten zonder het hele verwarmingssysteem leeg te laten lopen. Dat is handig bij het onderhouden of verwijderen van een radiator. Daarnaast dient het voetventiel ook voor het:

• regelen van de waterstroom: het voetventiel controleert hoeveel warm water de radiator binnenkomt, zodat je de temperatuur kan aanpassen.
• balanceren van het verwarmingssysteem: door de waterstroom te regelen, laat het voetventiel elke radiator in het systeem efficiënt werken. Zo krijg je een gelijkmatige verwarming in huis.
• ontluchten van de radiator: met sommige voetventielen kan je de radiator ontluchten.

Afhankelijk van welke functies je nodig hebt, zijn er verschillende soorten voetventielen. Zo zijn er handmatige en automatische ventielen. De handmatige vind je vooral bij oudere systemen en kan je manueel met een draaiknop regelen. De automatische ventielen passen de waterstroom aan op basis van de temperatuur in de kamer en werken samen met een thermostaat. De prijs van een voetventiel ligt tussen 10 en 25 euro per stuk en hangt af van het merk, het materiaal en de aansluiting. 

Radiatorthermostaat 

Een radiatorthermostaat is een regelmechanisme op een radiator waarmee je per kamer de temperatuur kunt instellen. Het bestaat uit een thermostatische knop die de waterdoorstroming door de radiator aanpast op basis van de kamertemperatuur. Zo stopt de radiator met verwarmen van zodra de gewenste temperatuur is bereikt, wat energie bespaart en je comfort verhoogt. 

Een radiatorthermostaat is dus niet hetzelfde als een radiatorknop. Een radiatorknop kan een eenvoudige draaiknop zijn zonder thermostatische functie, waarmee je de waterdoorstroming in de radiator aan- of uitzet. Een radiatorthermostaat heeft daarentegen een ingebouwde sensor die de kamertemperatuur meet en de waterdoorstroming automatisch aanpast om een constante temperatuur te handhaven. Je verwarmt zo alleen waar en wanneer dat nodig is, wat je meer comfort en een lagere energiefactuur oplevert.

Er bestaan ook slimme radiatorthermostaten. Via een app kan je daarmee schema’s instellen, de temperatuur per kamer regelen en je energieverbruik monitoren. Slimme radiatorthermostaten kunnen vaak communiceren met een slimme thermostaat en de ketel aansturen, om efficiënter en zuiniger te verwarmen. 

Radiatorventilator

Om de warmte van een radiator sneller in de ruimte te verspreiden, kan je een radiatorventilator op, onder of naast de radiator plaatsen. Dit toestel bestaat uit een enkele ventilatoren die de warme lucht van de radiator gelijkmatig de kamer in blazen. Zo warmt die sneller op, hoeft de verwarming minder hard te werken en kan je dus besparen. De meeste radiatoren zijn hiervoor geschikt en je kan het zelf plaatsen volgens de richtlijnen van de fabrikant. Sommige modellen hebben batterijen, andere hebben een stopcontact nodig in de buurt. Voor een goede werking is het belangrijk dat je de ventilator regelmatig schoonmaakt om ophoping van stof te vermijden. 

Onderhoud

Je radiator onderhouden is belangrijk. Zo blijft die efficiënt werken en optimaal verwarmen. Hier zijn enkele richtlijnen: 

• Ontlucht regelmatig je radiatoren zodat ze goed blijven verwarmen.
• Maak je radiatoren regelmatig schoon zodat er zich geen stof in ophoopt. Dat kan makkelijk met een stofzuiger met een smalle zuigmond of met een zachte borstel.
• Check af en toe de aansluitingen en leidingen van je radiatoren op tekenen van een lek. Lekkages moet je snel laten herstellen door een professional. 
• Controleer ook af en toe of de thermostaat goed werkt.
• Om helemaal zeker te zijn van een goede werking, vooral bij oudere installaties, kan je je radiatoren ook jaarlijks grondig laten nakijken door een professional. 

FAQ radiator