Digitale meter voor iedereen tegen 2029: meer over de werking en besparingsmogelijkheden

Sinds 2019 wordt in Vlaanderen de digitale meter voor elektriciteit en gas uitgerold. Maar wat is zo’n digitale meter? Hoe werkt het? Wanneer krijg jij er eentje? En kan je deze meter ook slim maken om te besparen op je energieverbruik? Wij zochten het voor je uit. 

Wat is een digitale meter?

De digitale meter voor elektriciteit en gas is de digitale variant van de klassieke Ferrarismeter, ook wel analoge meter genoemd. De digitale meter communiceert rechtstreeks met je netbeheerder en vice versa. Zo worden er gegevens zoals de meterstand uitgewisseld. Omdat de oude analoge meters niet meer geproduceerd werden, was de invoering van de digitale meter noodzakelijk.

Hoe werkt het?

De digitale meter meet je aardgas- of elektriciteitsverbruik. Dankzij ingebouwde communicatietechnologie kan hij gegevens verzenden naar of ontvangen van de net- of databeheerder. Hierdoor gebeurt de meteropname voortaan vanop afstand. Zo hoef je niet meer thuis te blijven voor de meteropname, of zelf de meterstand door te geven. 

Een digitale meter kan ook een ‘slimme meter’ zijn als je hem laat communiceren met apps of slimme huishoudtoestellen. Zo kan je energie verbruiken op het moment dat je zonnepanelen stroom opwekken of op het moment dat stroom het goedkoopst is. 

Wanneer krijg ik een digitale meter?

In Vlaanderen werd de digitale meter sinds 1 juli 2019 officieel ingevoerd: analoge meters werden geleidelijk aan vervangen door digitale. Eigenaars van zonnepanelen die voor 2021 in dienst werden genomen, konden de plaatsing tot eind 2024 uitstellen om langer te genieten van de terugdraaiende teller. Maar in de loop van 2025 krijgen ook zij een digitale meter. Enkel gezinnen die voor 31 december 2020 zonnepanelen lieten installeren, nog geen 15 jaar een terugdraaiende meter hadden én een exclusief nachttarief hebben, kunnen de plaatsing nog uitstellen tot 1 januari 2028. Begin 2025 zijn er al meer dan 4,3 miljoen digitale meters geplaatst in Vlaanderen. Tegen juli 2029 zal iedereen een digitale meter hebben. Ontdek hier wanneer jij aan de beurt bent.

Ook in Brussel is de uitrol van de digitale meter volop bezig: elk jaar moeten er 40.000 digitale meters geplaatst worden. De eerste groepen die een digitale meter krijgen zijn: zonnepaneeleigenaars, eigenaars van elektrische wagens en een laadpaal, gezinnen die energiedelen. 

In Wallonië worden er sinds begin 2023 systematisch digitale meters geplaatst bij nieuwbouw, gezinnen die in gebreke zijn gesteld (vervangen van budgetmeters), gezinnen bij wie de meter vervangen moet worden en bij gezinnen die er zelf om vragen. Wie na 1 januari 2024 zonnepanelen plaatst, krijgt ook automatisch een digitale meter. Intussen zijn er al meer dan 300.000 digitale meters geïnstalleerd. Tegen eind 2029 moet 80% van de Waalse gezinnen een digitale elektriciteitsmeter hebben. 

Kan ik een digitale meter weigeren?

De invoering van de digitale meter is een Europese verplichting. Je kan de installatie van een digitale meter dan ook niet weigeren. Werd er al een bij je thuis geïnstalleerd, dan is het niet mogelijk om die opnieuw te vervangen door een analoge meter. 

In Vlaanderen konden eigenaars van zonnepanelen die voor 2021 in dienst werden genomen, de plaatsing tot eind 2024 uitstellen om langer te genieten van de terugdraaiende teller. Maar ook zij krijgen in de loop van 2025 een digitale meter. 

Hoe verloopt de plaatsing?

Je netbeheerder maakt een afspraak met jou om je oude meter te vervangen door een digitale meter. Heb je zowel een elektriciteits- als een gasmeter, dan worden die op hetzelfde moment vervangen. De technicus heeft hier gemiddeld een uur voor nodig. Zorg ervoor dat je oude meters goed bereikbaar zijn en hou er rekening mee dat je tijdens de plaatsing geen elektriciteit of aardgas hebt. Heb je nog een oude elektriciteitskast die andere afmetingen heeft dan 25 cm breed en 60 cm hoog, dan plaatst de technicus een nieuwe meterkast met deze afmetingen. Voorzie voldoende ruimte als je een nieuwe meterkast krijgt. 

Wat kost een digitale meter?

Het vervangen van je analoge meter door een digitale meter is gratis. Wil je niet wachten tot je netbeheerder contact met je opneemt? Dan kan je een aanvraag indienen om de digitale meter sneller te laten plaatsen. Ook in dit geval hoef je niets te betalen. Enkel wie bouwt of een extra meter wil laten plaatsen, moet voor de digitale meter betalen. 

Hoe kan ik mijn verbruik opvolgen?

Er zijn drie manieren om je verbruik op te volgen met een digitale meter:

1. Via de gele knop op de meter kan je de meterstand aflezen.
2. Via het energieportaal van Fluvius kan je data online raadplegen zoals je elektriciteitsverbruik per kwartier, je gasverbruik per uur, hoeveel stroom van je zonnepanelen je op het net hebt gezet, … Hiervoor moet je je eenmalig registreren.
3. Je kan toestellen aansluiten op de gebruikerspoorten om een beter zicht te krijgen op je energieverbruik en om je toestellen en verbruik te optimaliseren. 

Meterstanden raadplegen

Om je meterstanden af te lezen, kan je op de gele knop duwen. Ze worden automatisch doorgegeven aan de netbeheerder en energieleverancier. Er hoeft dus niemand meer langs te komen om de meterstand op te nemen, noch hoef je zelf de meterstanden door te geven. 

Wat kan ik aflezen op het display van mijn meter?

Op het display van je elektriciteitsmeter zie je onder andere de meterstand en of je stroom afneemt of aanlevert. Daarnaast zie je ook een balkje dat de signaalsterkte van je toestel weergeeft. Zo weet je of je meter verbinding heeft met het mobiele netwerk en gegevens kan doorsturen. 

Op het display van je aardgasmeter vind je de volgende informatie terug: je energieverbruik, het serienummer van de meter, of je interne gasklep geopend of gesloten is, …

Dag- en nachttarief met digitale meter

Voor aardgas heb je één meter. Voor elektriciteit heb je een meter met één telwerk ofwel met twee telwerken. Bij zo’n tweevoudige meter zie je twee meterstanden: één voor je dagverbruik en één voor je nachtverbruik. Het dagtarief geldt doorgaans van maandag tot vrijdag van 6 of 7 uur tot 21 of 22 uur. Het nachttarief geldt van 21 of 22 uur tot 6 tot 7 uur en doorlopend in het weekend. 

Hoe piekverbruik beperken?

In 2023 werd in Vlaanderen het capaciteitstarief ingevoerd. Om de netkosten op je energiefactuur te berekenen wordt er sindsdien naar je piekverbruik gekeken, ofwel de 15 minuten per maand waarin je de meeste elektriciteit op hetzelfde moment afneemt. Om het capaciteitstarief te berekenen wordt het gemiddelde van de twaalf maandpieken genomen. Zo’n 10% van je totale energiefactuur wordt gebaseerd op de verbruikspieken die je veroorzaakt. Je betaalt minimum voor een verbruikspiek van 2,5 KW ook al ligt je piek lager.

Door je elektriciteitsverbruik gelijkmatig over de tijd te spreiden kan je verbruikspieken drukken. Je vermijdt best om verschillende energieverslindende toestellen langer dan 15 minuten tegelijk te gebruiken. Denk maar aan de oven, kookplaat, droogkast, wasmachine, vaatwasser, laadpaal, … Wil je je energieverbruik onder controle houden, dan kan je een energiesysteem aansluiten op de datapoort van je digitale meter. 

Je meter slim maken

Een digitale meter heeft twee gebruikerspoorten, die je kan activeren via een gratis aanvraag bij je netbeheerder:

• P1-poort: dient om data te capteren om meer inzicht in je verbruik te krijgen.
• S1-poort: zeer snelle poort waarbij toestelherkenning mogelijk is. Geschikt voor energiebeheersystemen om inzicht te krijgen in je verbruik en toestellen beter aan te sturen om zo energie te besparen. 

Er bestaan tegenwoordig tal van toepassingen die je aan je digitale meter kan koppelen om je meter slim te maken. Enerzijds heb je applicaties die de verbruikte en geproduceerde energie monitoren en visualiseren, anderzijds heb je tools die nog een stapje verder gaan en bijkomende sturingsmogelijkheden bieden om slim energie te verbruiken. Zo kan je de productie van je zonnepanelen beter afstemmen op je consumptie om je zelfverbruik te verhogen. Je kan bijvoorbeeld je slimme warmtepomp laten werken op het moment dat je zonnepanelen veel elektriciteit opwekken. 

Tip: Ontdek op www.maakjemeterslim.be welke toepassingen je kan aansluiten op de gebruikerspoorten om je energieverbruik te optimaliseren. 

Hoe kan je besparen op je elektriciteitskosten met een digitale meter?

Dankzij een digitale meter krijg je een gedetailleerd inzicht in je energieverbruik. Zo zie je op welke momenten van de dag je het meeste verbruikt. Kies je voor een dynamisch energiecontract, dan kan je energie verbruiken tijdens de daluren wanneer de stroomprijzen lager of zelfs negatief zijn. 

Er zijn ook tal van energiebeheersystemen die je kan aansluiten op de gebruikerspoort van je digitale meter. Met zo’n systeem krijg je inzicht in je eigen energieverbruik en kan je toestellen slim aansturen om energie te besparen. 

FAQ: digitale meter