Situatieschema elektriciteit: wat is het en waarom heb je het nodig?

Voor een veilige en correcte elektrische installatie in je woning is een situatieschema onmisbaar. Het toont precies waar stopcontacten, lichtpunten en kabels liggen. Maar hoe maak je zo’n schema? En waarom is het zo belangrijk? 

Wat is een situatieschema elektriciteit?

Een situatieschema elektriciteit is een grondplan van je woning waarop je alle eindpunten van je elektrische installatie ziet. Op dit schema zie je dus waar stopcontacten, lichtpunten, schakelaars, de bel, de thermostaat, … zullen komen. Bepaalde vaste toestellen, zoals een koelkast, wasmachine, cv-ketel, ... staan ook op het situatieschema. Deze toestellen hebben meer ampère nodig dan bijvoorbeeld lichtpunten en stopcontacten. Daarom worden ze met een speciaal symbool apart vermeld op het situatieschema. De elektriciteitskast of schakelkast staat ook vermeld op het schema.

Waarom heb je een situatieschema nodig?

Een situatieschema heb je nodig als je de elektriciteit van je woning wil (her)aanleggen. Zo heeft de elektricien een handige plattegrond en weet hij waar hij alle stopcontacten, schakelaars, lichtpunten, enzovoort moet voorzien. Het situatieschema maakt, samen met het eendraadschema, deel uit van het elektriciteitsplan. Dat plan moet je hebben als je je elektrische installatie moet laten keuren. Nadien kan het plan ook van pas komen bij een panne of defect. Wil je later een ruimte renoveren, dan is het belangrijk dat je weet waar bepaalde leidingen en kabels lopen. Zo vermijd je dat je een kabel raakt tijdens de verbouwingswerken.

Aan welke normen en wettelijke vereisten moet een situatieschema voldoen?

Om een situatieschema correct op te maken is het noodzakelijk dat je de wettelijke,  universele symbolen gebruikt. Deze symbolen zijn opgenomen in het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI). Je hebt specifieke symbolen voor:

• het type stroom (gelijkstroom, wisselstroom, eenfasig en driefasig)
• de verschillende elektrische toestellen (schakel- en verdeelbord, verbindingsdoos, aftakdoos, aardingsonderbreker, …)
• de soorten elektrische leidingen (in een buis, in een wand, op een wand)
• de beschermingstoestellen (aarding, smeltschakelaar, …)
• de schakelaars (schakelaar, dimmer, bewegingssensor, thermostaat, …)
• de contactdozen 
• de verbruikstoestellen (bel, fornuis, koelkast, verwarmingstoestel, …)
• de bronnen (zonnepanelen, omvormer, transformator, …)
• domotica 

Je mag een situatieschema met de hand maken of digitaal, daar zijn geen regels over.

Wat staat er allemaal op een situatieschema elektriciteit?

Op het situatieschema zie je alle eindpunten van je elektrische leidingen en kabels. Denk aan: schakelaars, stopcontacten, thermostaat, oven, deurbel, … Elk eindpunt heeft zijn eigen universele symbool. Neem je de lijst van symbolen bij je situatieschema, dan zie je onmiddellijk waar de stopcontacten, lichtpunten, … komen. 

Wat zijn de voordelen van een situatieschema?

Het hebben van een situatieschema heeft aan aantal voordelen:

• je hebt het nodig voor de keuring van je elektrische installatie;
• het maakt verplicht deel uit van je elektriciteitsplan;
• je weet perfect waar wat komt;
• je elektricien kan gericht aan de slag;
• je kan ook precieze offertes opvragen (x aantal inbouwspot, x aantal stopcontacten, …);
• je weet waar alle leidingen en kabels uitkomen, dat kan handig zijn als je gaat renoveren;
• je hebt een goed overzicht van de elektrische installatie van je woning.

Zelf een situatieschema maken of uitbesteden?

Je kan zelf een situatieschema opmaken op voorwaarde dat je natuurlijk de juiste symbolen gebruikt. Het grondplan van je woning is een goede basis om mee te starten. Je kan uiteraard ook een situatieschema laten opmaken. Zorg er dan wel voor dat je alle informatie die je hebt, samen legt. Denk bijvoorbeeld aan je keukenontwerp waarbij de keukenbouwer een stopcontact in het werkblad heeft voorzien, een vloerstopcontact voor je staande lamp naast de zetel, of een maatkast met een ledstrip in, … Wees zo volledig mogelijk. Het is belangrijk dat je situatieschema op punt staat, vooraleer de elektricien begint.

Zelf doen: hoe maak je een situatieschema?

Wil je zelf een situatieschema opmaken van je woning, dan start je best met het grondplan. Je kan per verdieping werken of per kamer, dat kies je volledig zelf. Op het grondplan duid je dan met de juiste, universele symbolen aan waar stopcontacten, lichtpunten, schakelaars, vaste toestellen, enzovoort komen. 

Tips voor het opmaken van een situatieschema

Hou bij het opmaken of controleren van een situatieschema rekening met deze tips:

• De vaste toestellen (oven, vaatwasmachine, droogkast, kookplaat, …) die een andere hoeveelheid stroom nodig hebben (uitgedrukt in ampère), krijgen een aangepast stopcontact.
• Denk ook aan de aansluitingen voor internet, telefonie, audio, …
• Ga je zonnepanelen, een thuisbatterij of een laadpaal installeren, dan moet je elektrische installatie opnieuw gekeurd worden. Voor deze keuring heb je een accuraat elektriciteitsplan nodig, geef je situatieschema en het eendraadschema dus een update.
• Je kan maximaal acht lampen en/of stopcontacten aansluiten op een kabel. Verbind deze punten met een lijn op je situatieschema. Zo weet je dat je niet meer uiteinden aansluit per kabel dan toegelaten.

Laten doen: wat kost dat?

Uiteraard kan je ook een situatieschema laten opmaken door een professional, zoals een elektricien. De prijs om een situatieschema op te laten maken hangt onder andere af van de grootte van de woning en de complexiteit van de elektrische installatie. Een situatieschema van een eenkamerappartement zal goedkoper zijn dan een situatieschema van een villa met een bewoonbare oppervlakte van 320 vierkante meter en bijvoorbeeld domotica.

Verschil situatieschema elektriciteit en ééndraadschema

Het verschil tussen een situatieschema en eendraadschema is de weergave. Een situatieschema is iets overzichtelijker en makkelijker interpreteerbaar omdat je vertrekt van het grondplan. Dat maakt het meteen erg visueel. Een eendraadschema is een abstracte voorstelling. Het bestaat uit lijnen, letters, cijfers en symbolen. Op dit plan worden alle leidingen en kabels schematisch weergegeven.

FAQ situatieschema elektriciteit