Leien gevelbekleding: soorten, stijlen en slimme tips

Leien gevelbekleding is stijlvol, duurzaam en toepasbaar op vrijwel elke woning, van klassiek tot ultramodern. Maar wat zijn leien precies? Welke soorten bestaan er? En waar moet je op letten bij de plaatsing tegen een gevel? In dit artikel ontdek je alles over materialen, plaatsingsmethodes, prijzen, isolatie en veelgemaakte fouten. 

Wat zijn leien?

Leien zijn dunne, platte platen die worden gebruikt als dak- of gevelbekleding. Ze worden traditioneel gemaakt van natuursteen (natuurleien) of uit vezelcement (vezelcementleien), een mengsel van cement, vezels en vulstoffen.

Van oorsprong werden leien vooral op daken gebruikt, maar vandaag zijn ze ook populair als gevelbekleding dankzij hun strakke, stijlvolle uitstraling en lange levensduur. Er bestaan verschillende vormen, kleuren en plaatsingsmethodes, waardoor leien zowel passen bij moderne architectuur als landelijke of klassieke woningen.

Waarom kiezen voor leien gevelbekleding?

Leien combineren uitstraling, duurzaamheid en onderhoudsgemak in één oplossing. Er zijn meerdere redenen waarom je leien kan overwegen voor je gevel:

• Leien zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren, vormen en patronen. Ze passen bij zowel moderne architectuur als landelijke of klassieke stijlen.
• Natuurleien gaan tot 100 jaar mee, vezelcementleien gemiddeld 30 à 50 jaar. Je investeert dus in een gevel die generaties meegaat.
• Leien zijn kleurvast, bestand tegen uv-straling, vorst en vervuiling. Regelmatig reinigen volstaat qua onderhoud.
• Ze bieden uitstekende bescherming tegen regen, wind en hagel, ideaal in ons wisselvallige klimaat.
• Leien kunnen makkelijk gecombineerd worden met een luchtspouw en isolatielaag.
• Leien zijn licht, wat handig is bij renovatie of houtskeletbouw. 

Wat zijn de voor- en nadelen?

Leien hebben zowel voor- als nadelen. In deze tabel zie je waar je best rekening mee houdt:

Soorten leien

Er zijn twee soorten leien voor gevelbekleding: natuurleien en vezelcementleien. Ze lijken sterk op elkaar, maar toch zijn er meerdere verschillen:

Stijlen 

Leien passen bij verschillende architecturale stijlen. Door te variëren in formaat, kleur en legpatroon, creëer je een gevel die perfect aansluit bij jouw voorkeur, van modern tot landelijk en klassiek.

Nieuwbouw versus renovatie

Leien kunnen zowel voor nieuwbouw als renovatie, maar de aanpak, mogelijkheden en aandachtspunten verschillen. Hier moet je rekening mee houden:

Levensduur

Leien staan bekend om hun duurzaamheid. Afhankelijk van het type lei en de plaatsing kan een leien gevel tientallen jaren meegaan of zelfs een mensenleven lang.

Belangrijke factoren die de levensduur beïnvloeden:

• Kwaliteit van de plaatsing: slechte bevestiging of foutieve opbouw (bv. geen luchtspouw) kan de levensduur drastisch verkorten.
• Weersinvloeden: leien zijn bestand tegen weer en wind, maar in kust- of berggebieden kunnen extreme omstandigheden sneller sporen nalaten.
• Onderhoud: regelmatig reinigen en inspecteren op schade of mosvorming verlengt de levensduur aanzienlijk.
• Materiaalkeuze: natuurleien zijn een investering, maar gaan meestal dubbel zo lang mee als vezelcementvarianten. 

Prijs

De prijs van leien hangt af van meerdere factoren zoals het type lei, de complexiteit van de gevel en of je de gevelbekleding al dan niet combineert met isolatie. Je kan rekenen op deze richtprijzen: 

Voor een preciezere prijsinschatting kan je best meerdere offertes aanvragen bij vakmannen in je buurt zodat je kan vergelijken. 

Vergunning nodig?

Bij het plaatsen van leien moet je rekening houden met enkele regels: 

In veel gevallen mag je leien plaatsen zonder vergunning, als:

• je de werken uitvoert aan de achtergevel of een niet-straatgerichte zijgevel;
• je geen constructieve ingrepen doet (zoals muren uitbreken of nieuwe openingen maken);
• het uitzicht van de woning niet drastisch verandert.

Je hebt meestal wel een vergunning nodig:

• bij straatzicht (voorgevel of zichtbare zijgevel);
• bij beschermd erfgoed of in een beschermd dorpsgezicht;
• als je de woning een compleet andere stijl of materiaal geeft;
• bij ingrepen die ook structurele aanpassingen omvatten.

Tip: check altijd bij je gemeente of een meldingsplicht of omgevingsvergunning nodig is.

Isolatiewaarde

Met leien alleen zal je de isolatiewaarde van je gevel niet verbeteren. Je kan het wel combineren met een isolatielaag, bv. minerale wol, PIR/PUR, EPS of houtvezelplaten, die achter of tussen een draagstructuur wordt geplaatst. 

Zelf doen of laten doen?

Ben je handig of wil je slecht een kleine geveloppervlakte bekleden met leien? Dan kan je je zelf wagen aan de plaatsing. Je spaart dan ook werkuren uit. Maar als je zeker wil zijn van een correcte plaatsing, garantie op de uitvoering, een complexe of grote gevel hebt of geen ervaring hebt met klussen, dan schakel je beter een professionele vakman in voor de plaatsing. 

Leien gevelbekleding plaatsen

Bij het plaatsen van leien moet je met drie belangrijke zaken rekening houden: de bevestiging (zichtbaar/onzichtbaar), het patroon en de luchtspouw.

1. De bevestiging

Zichtbare bevestiging

• Leien worden vastgezet met nagels of haken, zichtbaar op de lei. Zorgt voor een klassieke uitstraling.
• Voornamelijk gebruikt bij natuurleien en kunstleien met traditionele plaatsing.
• Deze bevestiging is eenvoudig en snel te plaatsen. Je kan ook goed inspecteren of alles goed vastzit. 

Onzichtbare bevestiging

• Leien worden vastgezet aan de achterzijde met haakjes, clips of lijm.
• Voornamelijk bij kunstleien of voor moderne, strakke ontwerpen.
• Het is wat complexer om te plaatsen, je hebt duurder materiaal of bevestigingssysteem nodig en het is minder eenvoudig te herstellen bij schade. 

2. Het patroon

Afhankelijk van je stijl, de waterdichtheid en materiaalkeuze kies je voor een bepaald legpatroon. Hier zijn er enkele:

Dubbele dekking (maasverband / kruisverband)

• Twee lagen leien overlappen elkaar.
• Beste waterdichting (zoals bij dakbedekking).
• Traditionele uitstraling.
• Veel materiaal nodig: gemiddeld 60–70 leien per m². 

Enkelvoudige horizontale dekking

• Eén laag leien, horizontaal gelegd.
• Moderne en sobere look.
• Minder materiaal dan dubbele dekking (35–45 leien per m²).
• Alleen geschikt voor gevels, niet voor daken. 

Halfsteensverband

• Leien liggen horizontaal, maar elke rij is versprongen met halve lei.
• Geeft een strak ritme.
• Veel gebruikt bij grote rechthoekige kunstleien.
• Zowel met zichtbare als onzichtbare bevestiging. 

Ruitvormige plaatsing

• Leien worden in ruitvorm (diagonale plaatsing) geplaatst.
• Zeer decoratief en ambachtelijk.
• Traditioneel in historische of landelijke stijl.
• Vereist vakkennis. 

3. De luchtspouw

Een luchtspouw (ventilatiezone) is essentieel voor elke gevel met leien om vochtopbouw achter de leien te voorkomen. Bovendien zorgt de luchtspouw ook voor thermisch comfort (droge isolatie = goede isolatie). Voorzie een luchtspouw van minstens 20 mm (liefst 30 mm bij natuurleien), die van onderaan (open) tot bovenaan de gevel (ook open) loopt. Je kan aan de onder- en bovenzijde eventueel insectenroosters voorzien. Achter de spouw komt de isolatie en/of waterkerende dampopen folie. 

Veelvoorkomende fouten bij plaatsing

Om lang van je leien gevelbekleding te genieten, is het belangrijk dat die goed geplaatst wordt. Deze fouten mogen zeker niet gemaakt worden:

Onderhoud

Leien gevelbekleding vraagt weinig onderhoud, al is een jaarlijkse visuele controle aan te raden. Reinig de gevel om de 5 tot 10 jaar met een zachte borstel of lage druk (geen hogedrukreiniger). Controleer op loszittende leien, schade of vervuilde ventilatieopeningen. Snoei overhangende begroeiing en voorkom dat leien in contact komen met opspattend water of de grond. Natuurleien laat je best natuurlijk verouderen. Agressieve reinigingsmiddelen zijn af te raden.

FAQ: Leien gevelbekleding