Een gezond huis begint hier: zo kies je de juiste ventilatie-unit

Een goed ventilatiesysteem is essentieel voor een gezond binnenklimaat, zeker bij renovaties. Maar hoe kies je de juiste ventilatie-unit voor jouw woning? Van prijzen tot premies en van systeem C tot D: wij leggen alles helder uit.

Wat is een ventilatie-unit?

Een ventilatie-unit is een unit, een box die de ventilatie in je huis of appartement aanstuurt. Op die manier zorg je voor een gezond binnenklimaat. De unit zorgt er dus voor dat verse lucht verdeeld kan worden in de woning en dat vervuilde lucht weg kan. Je hebt een centrale unit en een decentrale unit. 

Een centrale unit zorgt voor de ventilatie van meerdere ruimtes en verbetert de binnenlucht in je hele woning. De geïntegreerde sensoren monitoren de luchtkwaliteit in elke ruimte en zo past het systeem zich aan. Een decentrale unit zorgt voor de aanvoer en/of afvoer van lucht in één ruimte. Een ventilatie-unit gebruik je bij mechanische ventilatie. Bij ventilatiesysteem C verloopt de afvoer mechanisch, bij ventilatiesysteem D is zowel de aanvoer als afvoer mechanisch gestuurd. 

Waarvoor dient een ventilatie-unit?

Een ventilatie-unit dient om lucht mechanisch aan en /of af te voeren in je woning. Afhankelijk van je ventilatiesysteem zal de unit verse lucht aanvoeren en vervuilde lucht afvoeren (systeem D), of enkel vervuilde lucht mechanisch afvoeren. De aanvoer van verse lucht gebeurt hierbij op een natuurlijke manier (systeem C). Een centrale ventilatie-unit zal alle ventilatoren in je woning aansturen. Zo verbeter je op elk moment de binnenlucht.  

Soorten ventilatie-units

Je hebt dus twee ventilatiesystemen als je een ventilatie-unit wil plaatsen: systeem C en systeem D. Systeem C kiest men vaak bij kleine renovaties, de ventilatie-unit wordt dan in de ruimte(s) geplaatst die je aanpakt. Systeem D past men toe bij nieuwbouw en bij totaalrenovaties.

Ventilatie unit voor systeem C

De ventilatie-unit die je nodig hebt voor systeem C verschilt van die van systeem D. Bij systeem C is er een natuurlijke aanvoer van verse lucht en een mechanische afvoer van vervuilde lucht. De ventilatie-unit bestaat daarom uit één ventilator. Die ventilator voert de binnenlucht af. Ventilatieroosters zorgen bij dit systeem voor de aanvoer van verse lucht

Ventilatie unit voor systeem D

Bij ventilatiesysteem D gebeurt de aanvoer en de afvoer van lucht mechanisch. Dat betekent dat je ventilatie-unit bestaat uit twee ingebouwde ventilatoren. Een ventilator zal de verse lucht aanvoeren, de andere ventilator zal binnenlucht afvoeren. Extra ventilatieroosters zijn hierbij niet nodig. Bovendien kan dit systeem gebruikmaken van warmteterugwinning. Hierbij wordt de warmte van de lucht die naar buiten gaat, gebruikt om de verse lucht die binnenkomt op te warmen.

Prijs ventilatie-units

De prijs van ventilatie-units start vanaf 400 euro, maar de prijzen kunnen oplopen tot 4.000 à 6.000 euro. De prijs is afhankelijk van:

• het merk;
• de functies;
• het gekozen ventilatiesysteem (C of D);
• of je een centrale of decentrale unit wil;
• of je een systeem met warmteterugwinning wil;
• enzovoort.

Een ventilatiesysteem is uiteraard meer dan een unit alleen. De plaatsingskosten nemen ook een grote hap uit je budget. Wil je een correct zicht op de prijs van een ventilatiesysteem? Vraag dan verschillende offertes op bij ventilatie-installateurs in je buurt.

Premies ventilatie

Voor het plaatsen van een ventilatiesysteem bestaat er geen premie. Wie het EPC van zijn woning verbetert, en dus renoveert, kan wel nog tot eind 2025 de EPC-labelpremie aanvragen. Die premie neemt toe als je aan de ventilatie-eisen voldoet. Zo is er bijvoorbeeld 1.000 euro verschil als iemand uit de laagste inkomenscategorie renoveert tot label A. De renoveerder krijgt dan 7.000 euro in plaats van 6.000 euro.

Wie renoveert is immers niet verplicht om een ventilatiesysteem te voorzien. Maar je moet volgens het EPB wel voldoen aan minimale ventilatie-eisen als je je ramen vervangt of je woning uitbreidt met een nieuwe ruimte. Met de EPC-labelpremie die stijgt, wil de Vlaamse regering verbouwers aanmoedigen om hun ventilatie aan te pakken. Maar die EPC-labelpremie verdwijnt - in het kader van het begrotingstekort - dus in 2026.

Waarom is een ventilatie-unit belangrijk bij renovatie?

Of je nu een kamer renoveert of je volledige woning, ventilatie is heel belangrijk. Het zorgt voor een gezonde woning en dus voor gezonde bewoners. Ga je renoveren, dan moet je aan de minimum ventilatie-eisen voldoen, die opgelegd zijn door het EPB. Gaat het om de renovatie van een gemeenschappelijk deel van een appartement, dan zijn er geen ventilatie-eisen.

• Bij een gewone renovatie

Dat houdt in dat bij een ‘gewone’ renovatie een minimum aan aanvoer en/of afvoervoorziening volstaat. Voorzie je een nieuwe keuken, badkamer of toilet (nieuwe natte ruimtes), dan moet je ervoor zorgen dat de vochtige lucht buiten kan. Pak je je slaapkamer, leefruimte, … (nieuwe droge ruimtes) aan, dan moet je ervoor zorgen dat er verse lucht binnen kan. Dit geldt dus voor alle nieuwe ruimtes van je verbouwing, dus voor bijvoorbeeld een aanbouw of relocatie van een ruimte. Ga je een bestaande ruimte verbouwen, dan moet je enkel voorzien dat er verse lucht kan aangevoerd worden. En enkel als het gaat om droge ruimtes waar je nieuwe ramen plaatst of waar je extra ramen gaat plaatsen. Dit kan je dan doen door te kiezen voor raamroosters.

• Bij een ingrijpende totaalrenovatie

Ga je ingrijpend renoveren, dan moet je, net zoals bij nieuwbouw, een volledig ventilatiesysteem installeren.

Hoe kies je de juiste ventilatie-unit voor jouw woning?

Kies in eerste instantie een unit die past bij je ventilatievraag. Wil je systeem C of D? Wil je warmteterugwinning of niet? Wil je decentraal of centraal ventileren? Raadpleeg een ventilatiespecialist om te weten te komen welke unit en welk debiet interessant zijn voor jouw ruimte of woning.

Waarop letten bij de aankoop van een ventilatie-unit?

Eenmaal je weet welke ventilatie-unit je wil, kan je kijken naar de functionaliteiten van de unit: met app, met ecostand, … Het kan ook interessant zijn om de geluidsproductie van je unit te checken, of je de filters makkelijk kan onderhouden en of de unit een vorstklep heeft (belangrijk bij systeem D). 

Waar ventilatie-unit plaatsen?

Een ventilatie-unit plaats je best in de technische ruimte. Ga je renoveren, dan moet je hier natuurlijk wel de ruimte voor hebben. Enkele aandachtspunten:

• Kies een centrale plaats voor je unit, met de nodige plaats voor de ventilatiekanalen (die je kan wegwerken in een vals plafond).
• Bevestig de unit tegen een buitenmuur om geluidshinder te minimaliseren.
• Zorg er ook voor dat de lucht makkelijk weg kan, via ventilatiedoorvoeren op het dak of aan de gevel.
• Voorzie een stopcontact en eventueel een netwerkkabel of adaptor als je je box wil aansluiten met een app.

Zelf plaatsen of laten plaatsen? 

Je kan de unit zelf monteren aan de muur, maar hou er wel rekening mee dat je alle buizen kan bevestigen. Na de installatie van de unit, moet een technieker het systeem afregelen en opstarten. Er zijn heel wat tutorials die je kunnen helpen met het installeren van jouw gekozen ventilatie-unit. De opstart gebeurt best door een erkend installateur. Maar je kan de installatie uiteraard ook overlaten aan een ventilatie-installateur. Om een realistisch zicht te krijgen op de prijs van de plaatsing vraag je best verschillende offertes op bij vakmannen in je buurt.

Levensduur van je ventilatie-unit

Een ventilatie-unit van een mechanisch ventilatiesysteem gaat gemiddeld 15 jaar mee. Als je je unit goed onderhoudt. Is je unit toe aan vervanging, dan hoor je dat meestal. Je unit gaat dan veel lawaai maken. Check natuurlijk eerst of je de unit kan laten repareren. Anders is het nodig om je unit te laten vervangen.

Onderhoud van de ventilatie-unit

Voor het onderhoud van je unit raadpleeg je best eerst de brochure van de fabrikant. Over het algemeen vragen de filters het meeste onderhoud, vooral bij ventilatiesysteem D. Onderhoud je de filters niet, dan raken ze verstopt en dat zorgt voor geluidshinder. Door de verstopte filters zal je unit ook harder moeten werken, waardoor je meer energie verbruikt.

Meest voorkomende problemen met ventilatie-units en hoe ze oplossen?

Heb je een probleem met je ventilatie-unit, dan zijn de filters waarschijnlijk verstopt. Dit kan je oplossen door de filters regelmatig te reinigen of te vervangen. Je ventilatiekanalen en ventilatieventielen kunnen ook minder goed werken. Stof en vuil zijn dan meestal de boosdoeners, dus reinig de kanalen en ventielen regelmatig. Je unit zelf vraagt ook om periodiek onderhoud. Laat een ventilatie-installateur je unit nakijken en onderhouden.

FAQ ventilatie-unit