Ventilatiesysteem C of D: welk systeem past het best bij jouw woning?

Een gezond binnenklimaat begint bij een goede ventilatie. Maar kies je beter voor ventilatiesysteem C of D? Beide zorgen voor verse lucht in huis, maar verschillen in werking, energieverbruik, comfort en prijs. In dit artikel ontdek je de belangrijkste verschillen tussen systeem C en D, met praktische informatie over installatie, onderhoud en premies. Zo weet je precies welk ventilatiesysteem het best past bij jouw woning.

Wat is het grootste verschil tussen ventilatiesysteem C en D?

Ventilatiesysteem C werkt met een natuurlijke toevoer van lucht via roosters in ramen of muren en een mechanische afvoer in vochtige ruimtes zoals de keuken en badkamer. Het systeem is eenvoudig, goedkoper in installatie en verbruikt minder energie, maar de buitenlucht komt ongefilterd binnen, wat kan zorgen voor tocht, stof en geluidsoverlast.

Ventilatiesysteem D, ook wel balansventilatie genoemd, werkt volledig mechanisch: zowel de toevoer als afvoer worden geregeld via ventilatiekanalen. De warmte van de afgevoerde lucht wordt via een warmtewisselaar overgedragen aan de verse lucht, wat energie bespaart. Het biedt meer comfort en gefilterde lucht, maar is duurder in aankoop, vergt meer onderhoud en verbruikt meer elektriciteit.

Werking

Ventilatiesysteem C

Bij een ventilatiesysteem C vindt de toevoer van verse lucht natuurlijk plaats via regelbare toevoeropeningen (RTO’s). De afvoer gebeurt mechanisch via afvoeropeningen (AO) met extractieventielen in de natte ruimtes. Zo’n ventiel bestaat uit een filter die de lucht zuivert en een geluidsdemper die het lawaai van de installatie tot een minimum beperkt.

Binnen de systemen C is er een categorie vraaggestuurde ventilatie. Bij die systemen gebeurt de afvoer op een gecontroleerde manier en enkel als het nodig is. Via ingebouwde sensoren (vocht, temperatuur, beweging en CO₂) wordt het extractiedebiet aangepast aan de werkelijke woonsituatie. Zo blijven het elektriciteitsverbruik en verlies van warmte minimaal en bespaar je op je energiefactuur.

Ventilatiesysteem D

Een ventilatiesysteem D is een volledig mechanisch ventilatiesysteem dat zorgt voor een continue aanvoer van verse lucht en afvoer van vervuilde lucht, volledig automatisch en gecontroleerd. Zowel de toevoer als afvoer van lucht gebeurt mechanisch via ventilatoren. Zo krijg je een perfect uitgebalanceerde luchtcirculatie in de hele woning. Daarom noemen ze dit ook wel balansventilatie.

Een belangrijk onderdeel is de warmteterugwinning. Een warmtewisselaar beperkt het warmteverlies tot een minimum door de warmte uit de vervuilde binnenlucht te gebruiken om de verse buitenlucht te verwarmen. De frisse lucht is dus al voorverwarmd, waardoor je van een gezond binnenklimaat geniet en je verwarmingsinstallatie minder hard moet werken. 

Luchtkwaliteit en temperatuur

Ventilatiesysteem C

Bij ventilatiesysteem C komt verse lucht natuurlijk binnen via roosters in ramen of muren. Omdat die lucht rechtstreeks van buiten komt, is die meestal koeler in de winter en warmer in de zomer. De luchtkwaliteit hangt dus sterk af van de buitenlucht. Het systeem zorgt wel voor voldoende verversing van lucht, maar de temperatuur van de binnenkomende lucht kan het comfort in huis soms wat verlagen, zeker op koude of winderige dagen.

Ventilatiesysteem D

Ventilatiesysteem D werkt met een mechanische toevoer en afvoer van lucht via een warmtewisselaar. Daardoor wordt de verse buitenlucht eerst opgewarmd met de warmte van de afgevoerde binnenlucht, wat zorgt voor een stabielere binnentemperatuur en minder warmteverlies. De lucht passeert ook filters, waardoor stof, pollen en vervuiling grotendeels worden tegengehouden. Dat maakt de luchtkwaliteit constanter en gezonder, ideaal voor mensen met allergieën of ademhalingsproblemen.

Gevoel van ventilatie

Ventilatiesysteem C

Vroeger veroorzaakten ventilatieroosters soms tocht of hinder door wind, omdat ze altijd openstonden. Tegenwoordig worden echter bijna uitsluitend zelfregelende, winddrukgestuurde roosters geplaatst. Die hebben een ingebouwde klep die automatisch verder opent of sluit naargelang de winddruk. Zo blijft de luchtstroom constant, ook bij wisselende weersomstandigheden, en wordt tocht vermeden. In periodes van extreme koude kan je de roosters in bepaalde ruimtes tijdelijk sluiten, maar vergeet niet om ze daarna opnieuw te openen voor een gezonde ventilatie.

Ventilatiesysteem D

Ventilatiesysteem D zorgt voor een constante ventilatie. De luchttoevoer en -afvoer zijn volledig mechanisch geregeld, waardoor luchtstromen gelijkmatig worden verdeeld over de woning. De verse lucht wordt voorverwarmd via warmterecuperatie, waardoor er geen tocht ontstaat. De lucht voelt neutraal aan, je merkt nauwelijks dat er geventileerd wordt. 

Geluid

Ventilatiesysteem C

Bij ventilatiesysteem C is het geluidsniveau meestal beperkt, omdat enkel de afvoer mechanisch werkt. De ventilator bevindt zich vaak in de technische ruimte of op zolder, waardoor je hem nauwelijks hoort. Wel kan er geluid van buiten via de toevoerroosters binnendringen, bijvoorbeeld van verkeer of de wind. Ook kunnen de roosters zelf soms fluitende geluiden maken bij harde wind of als je ze niet goed onderhoudt. 

Ventilatiesysteem D

Moderne installaties zijn uitgerust met geluidsdempers en werken zeer stil, zeker bij lage snelheden. De luchtstromen worden gelijkmatig verdeeld, waardoor het geluid in de leefruimtes minimaal is. Als het systeem correct ontworpen en onderhouden wordt, is systeem D doorgaans fluisterstil en nauwelijks hoorbaar.

Verbruik

Ventilatiesysteem C

Ventilatiesysteem C verbruikt minder elektriciteit omdat enkel de afvoer mechanisch is. De toevoer gebeurt natuurlijk via roosters, dus daar zijn geen ventilatoren voor nodig. Dat maakt systeem C energiezuinig in dagelijks gebruik. Toch gaat er meer warmte verloren, vooral in de winter, omdat de verse buitenlucht koud binnenkomt en de warme binnenlucht rechtstreeks wordt afgevoerd. 

Ventilatiesysteem D

Ventilatiesysteem D heeft twee ventilatoren (voor toevoer en afvoer) en verbruikt meer elektriciteit dan systeem C. Daar staat tegenover dat de ingebouwde warmtewisselaar tot 90% van de warmte uit de afgevoerde lucht recupereert. Daardoor moet de verwarming minder hard werken om de woning op temperatuur te houden. Het totale energieverbruik ligt daardoor vaak lager op jaarbasis, vooral in goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen.

Prijs en premies

De prijs van je ventilatiesysteem wordt bepaald door drie factoren: de oppervlakte van je woning, het gewenste debiet (= de noodzakelijke hoeveelheid te verversen lucht) en de complexiteit van de plaatsing van je ventilatiesysteem. Daarnaast speelt het type ventilatiesysteem een belangrijke rol. 

Ventilatiesysteem C

Voor systeem C betaal je rond de 3.250 euro.

Ventilatiesysteem D

Voor systeem D betaal je tussen 5.500 en 7.000 euro.

Als je je woning renoveert of energiezuiniger maakt, kan je een renovatiepremie aanvragen, afhankelijk van de regio waar je woont. Het bedrag van de premie hangt af van je gezinsinkomen en -samenstelling.

• Mijn VerbouwPremie in Vlaanderen: je kan geen premie krijgen voor het plaatsen van ventilatie. Vervang je jouw buitenschrijnwerk, dan moet je wel aan de ventilatievoorwaarden voldoen om in aanmerking te komen voor de premie voor ramen en deuren.
• RENOLUTION-premie in Brussel: je kan een premie aanvragen voor een ventilatiesysteem C of D.
• Prime Habitation in Wallonië: je kan een premie krijgen voor een centraal mechanisch ventilatiesysteem met enkelvoudige luchtstroom of dubbelvoudige luchtstroom en voor een mechanisch ventilatiesysteem met enkelvoudige luchtstroom of dubbelvoudige luchtstroom dat ventilatie voorziet in een deel van de ruimtes. 

Tip: raadpleeg hier de bedragen van de premies.

Installatiegemak 

Ventilatiesysteem C

Ventilatiesysteem C is minder complex en daardoor makkelijker te installeren, zeker in bestaande woningen. Er zijn enkel kanalen nodig voor de afvoer van lucht, terwijl de toevoer via roosters in ramen of muren gebeurt. Dat beperkt het aantal leidingen en aanpassingen in de woning. Systeem C is dan ook ideaal voor renovaties of situaties waarin je weinig ruimte hebt voor ventilatiekanalen. 

Ventilatiesysteem D

Ventilatiesysteem D vraagt meer planning en voorbereiding, vooral omdat er kanalen nodig zijn voor zowel de toevoer als afvoer van lucht. Het systeem vereist een unit met warmtewisselaar en een goed ontworpen kanaalnet om lucht gelijkmatig te verdelen. Dat maakt de installatie complexer en minder geschikt voor bestaande gebouwen zonder ingrijpende werken. In nieuwbouw kan je systeem D perfect integreren en de kanalen en toestellen al tijdens de ontwerpfase voorzien.

Invloed op het E-peil

Ventilatiesysteem C

Ventilatiesysteem C heeft geen warmterecuperatie, waardoor er meer energie verloren gaat via de afgevoerde lucht. De verse buitenlucht komt koud binnen en moet opnieuw opgewarmd worden, wat het energieverbruik verhoogt. Daardoor heeft systeem C een beperkte invloed op het E-peil van de woning. Sommige varianten, zoals systeem C+, regelen de luchttoevoer vraaggestuurd (bv. op basis van vocht of CO₂), wat het E-peil wel kan verbeteren.

Ventilatiesysteem D

Ventilatiesysteem D met warmterecuperatie (balansventilatie) zorgt voor een beter E-peil. Dankzij de warmtewisselaar wordt tot 80 à 90% van de warmte uit de afgevoerde lucht hergebruikt om de inkomende lucht op te warmen. Daardoor gaat er nauwelijks energie verloren en verbruikt de verwarming minder. In de meeste nieuwbouwwoningen helpt systeem D dus om aan de strenge energie-eisen te voldoen en een lager E-peil te behalen.

Levensduur

De gemiddelde levensduur van een mechanisch ventilatiesysteem, zoals systeem C en D, is +/- 15 jaar. Belangrijk is dat je het systeem goed onderhoudt zodat het zo lang mogelijk goed blijft werken. 

Onderhoud

Ventilatiesysteem C

Je ventilatiesysteem C regelmatig onderhouden is belangrijk om de luchtkwaliteit, efficiëntie en een stille werking te garanderen. Dit zijn de belangrijkste onderhoudstaken:

• Filters reinigen of vervangen: doe dit om de 3 tot 6 maanden, afhankelijk van stofbelasting en gebruik.
• Roosters en ventielen schoonmaken: stof en vuil verwijderen zodat lucht vrij kan circuleren.
• Mechanische afzuigventilator controleren: minimaal één keer per jaar, vooral op trillingen of slijtage.
• Luchtkanalen inspecteren: bij oudere installaties of na enkele jaren is een controle aan te raden om verstoppingen of vuilophoping te voorkomen.

Ventilatiesysteem D

Door je ventilatiesysteem D correct te onderhouden, draag je bij aan een goede luchtkwaliteit en verleng je de levensduur van je toestel. Dit moet je doen: 

• Maak de ventilatieventielen maandelijks schoon.
• Reinig of vervang de filters om de drie tot zes maanden.
• Laat je ventilatie-unit met warmtewisselaar om de twee jaar controleren en reinigen.
• Laat de ventilatiekanalen om de vier tot zes jaar schoonmaken. 

Alle aspecten op een rij

In deze tabel vind je de vergelijking tussen alle aspecten van systeem C en D nog eens terug in één handig overzicht:

Welk systeem kiezen in welke situatie?

Ventilatiesysteem C is ideaal voor renovaties of bestaande woningen: het is eenvoudig te installeren, goedkoper en voldoende als de energie-eisen minder streng zijn. Ventilatiesysteem D is perfect voor nieuwbouw en woningen waar energiezuinigheid en luchtkwaliteit belangrijk zijn. Dankzij warmterecuperatie blijft de temperatuur constant.

Conclusie

Ventilatiesysteem C en D hebben elk hun eigen voordelen. Systeem C is eenvoudig, goedkoper en geschikt voor renovaties, terwijl systeem D meer comfort, energie-efficiëntie en luchtkwaliteit biedt, ideaal voor nieuwbouw en goed geïsoleerde woningen. De keuze hangt af van je woningtype, budget en prioriteiten op het gebied van comfort en energieverbruik.

FAQ: ventilatiesysteem C of D