In 3 stappen naar het perfecte plafond

Je plafond is véél meer dan de noodzakelijke afwerking onder je vloerelementen. Integendeel, de ruimte boven je hoofd bepaalt je wooncomfort in drie opzichten: esthetisch, technisch én functioneel.

1. Plafond als sfeerschepper

Let er maar eens op: het plafond maakt of kraakt een ruimte. Vooral de plafondhoogte is cruciaal, en heeft een enorme impact op je gevoel van licht en ruimte. Maar hoe hoog is het ideale plafond? Reken op minstens 260 cm voor een nieuwbouw. In een bestaande woning moet je het soms met minder doen. Interessant: sociale huisvestingsmaatschappijen schrijven in Vlaanderen en Brussel een minimumhoogte voor van 250 cm. In Wallonië is dat 220 cm voor renovaties en 240 cm voor nieuwbouw. Verhuur je een woning in Vlaanderen, dan moet de plafondhoogte minstens 220 cm bedragen. In Wallonië is dat een krappe 200 cm.

Is jouw plafond aan de lage kant? Probeer deze optische tips:

• Benadruk de verticaliteit: laat bijvoorbeeld gordijnen doorlopen tot op de grond.
• Verf het plafond in een lichte kleur: liefst lichter dan de muren voor een maximaal effect.
• Creëer indirect licht: met lampen op de kasten, of door het verlaagd plafond van de muur weg te trekken.

Plafondhoogtes combineren

Droom jij van één grote leefruimte? Denk eraan dat je de verschillende functies op een of andere manier moet afbakenen. Ook dat kan met je plafond, door hoogtes te combineren. Bijvoorbeeld een verlaagd plafond met inbouwspots boven de zithoek. Terwijl je het hogere plafond boven de eetkamertafel aankleedt met een mooie luster. Renoveer je je keuken met een dampkap boven een centraal kookeiland? Dan werk je de afvoerbuis van de afzuigkap mooi en handig weg met een plaatselijk verlaagd plafond.

Plafondafwerking

Pleisterwerk (nat stucwerk of gipskartonplaten) is de meest voor de hand liggende optie. Streef je naar een ruwe, industriële look, dan is zichtwerk iets voor jou. Dan laat je de onderkant van de vloerelementen onafgewerkt. Dat kan met welfsels of met breedplaatvloeren. Mag het wél heel strak, dan is een spanplafond interessant. Hierbij wordt een op maat gemaakte folie onder het bestaande plafond opgespannen. De mogelijkheden qua kleur, vorm en verlichting zijn quasi oneindig. Overige mogelijkheden: profielen (planchetten) in hout, kunststof of aluminium. Deze opties zijn ook voor de zelfbouwer een haalbare kaart.

Lees ook: Mik hoog met je plafond met deze tips!

2. Plafond als technische ruimte

Verlichting, ventilatie, rookmelders, aanwezigheidssensors …: een hedendaags plafond heeft veel weg van een technische ruimte. Denk bij het ontwerp goed na over de mogelijkheden en de invulling.

Nieuwbouw

Hier ben je niet beperkt qua opbouwhoogte. Dus heeft je architect alle vrijheid om te spelen met de plafondhoogte, in functie van de technische noden. Zo kan je alle ventilatiekanalen vlot wegwerken en, bijvoorbeeld, rookmelders onopvallend inbouwen.

Renovatie

In een bestaande woning hangt alles af van de beschikbare plafondhoogte. Dat zorgt soms voor problemen. Voor elektrische leidingen heb je aan een paar centimeter genoeg. Maar ventilatiekanalen, luidsprekers en inbouwspots hebben meer ruimte nodig. Dan moet je werken met een verlaagd plafond. Zo verlies je 15 cm van je plafondhoogte. Wil je extra thermisch of akoestisch isoleren, moet je daar nog een vijftal centimeter bijtellen. Ventilatie vormt een bijkomend aandachtspunt. Kies je voor een centrale unit, dan heb je ruimte nodig voor de ventilatiekanalen. Heb je die niet, overweeg dan een decentrale oplossing waarbij je ruimte per ruimte ventileert. Dan hoef je geen luchtkanalen weg te werken.

Oplossing voor verlaagde plafonds?

Verlaagde plafonds bestaan vaak uit een onderstructuur (van hout of aluminium) afgewerkt met gipskarton of planchetten. Een spanplafond vormt een strak en praktisch alternatief. Het is handig bij renovaties, vergt nauwelijks onderhoud en je loopt geen risico op barsten.

3. Plafond als vijfde gevel

Er al aan gedacht om via je plafond zo veel mogelijk daglicht binnen te halen? Zo creëer je een onovertroffen ruimtegevoel én bespaar je elektriciteit. Maar hoe begin je eraan? De mogelijkheden zijn talrijk:

Dakvensters

Dakvensters voor hellende daken zijn al jaren een vaste waarde op het dak. Maar ook platdakvensters winnen aan populariteit. Dat is interessant voor nieuwbouwwoningen met een (gedeeltelijk) plat dak, maar ook voor uitbreidingen aan een bestaande woning. Want er is niets zo fijn als licht dat van bovenuit rijkelijk je woning binnenvalt.

Lichtstraten

Heb je liever één groot lichtvlak in plaats van meerdere platdakvensters, dan is een lichtstraat interessant. Er zijn verschillende soorten lichtstraten. Sommige modellen kan je plaatsen op een aanbouw, tegen een bestaande woning. Andere types laten zich overal in het dak integreren.

Lichttunnels

Wat met ruimtes en kamertjes die niet rechtstreeks in contact staan met buiten? Deze verlicht je snel en betaalbaar met een lichttunnel. Dit is een combinatie van:

• een lichtkoepel op het dak;
• een koker die het licht naar binnen leidt;
• een plafondplaat die licht verdeelt over de ruimte.