Buitenverlichting voor terras en tuin: ontdek de installatie- en bedieningsmogelijkheden

Je tuin, terras en gevel extra in de kijker zetten met aangepaste buitenverlichting? De omgeving rondom je huis komt 's avonds pas echt tot zijn recht met aangepaste verlichting. Tuinverlichting heb je in allerlei soorten, maten en materialen. We maken je wegwijs en leggen uit waarop je moet letten als je buitenlampen installeert.

Waarom buitenverlichting op je terras of in je tuin voorzien?

Buitenverlichting op je terras of in je tuin biedt verschillende voordelen:

• Functioneel: je kan activiteiten uitvoeren als het donker is.
• Sfeer: verhoogt de gezelligheid op je terras of in je tuin.
• Veiligheid: obstakels op je looproute worden beter zichtbaar.
• Beveiliging: het kan ongewenste gasten afschrikken.
• Accentuering: je kan specifieke kenmerken van je tuin of woning in de verf zetten.

Tip: Plaats zeker buitenlampen bij de voor- en achterdeur, de garage en op de hoeken van je woning.

Soorten buitenverlichting

Er bestaan verschillende modellen voor buitenlampen, afgestemd op de plaats en de functie:

• Grondspots: geschikt langs een tuinpad of om je gazon of terras beter te laten uitkomen.
• Verlichtingspaaltjes: geschikt langs een tuinpad of om een struik te verlichten.
• Draaibare spots: geschikt bij borders, struiken of bomen. Eerder als decoratie.
• Muurlampen: geschikt voor de buitengevel van je woning om je terras, de ingang of een garagepoort te verlichten.
• Hanglampen: geschikt voor onder een overdekt terras.
• Plafondspots: geschikt voor onder een overdekt terras.
• Draagbare tafellampen: geschikt voor het terras of om in een boom te hangen.
• Schijnwerpers: geschikt voor je oprit of voor de omgeving rond je huis.
• Uplighters: ideale sfeermakers die bijvoorbeeld bomen verlichten.

Hoe weet je of een lamp geschikt is voor buiten?

Ledverlichting is dé standaard geworden voor buitenverlichting. Ledlampen zijn energiezuinig, produceren nauwelijks warmte en hebben een lange levensduur. De beste kleurtemperatuur voor een buitenlamp is 2.300 K, dat is een warm wit licht.

Controleer altijd of een lamp geschikt is voor buitengebruik. Dat staat meestal vermeld op de verpakking of in de productomschrijving. De IP-code op de verpakking geeft aan hoe goed een armatuur onder andere beschermd is tegen stof en water. Enkele indicaties:

• Verlichting onder een overdekt terras: minimaal IP23 (regenwaterdicht)
• Verlichting tegen de gevel: minimaal IP44 (spatwaterdicht)
• Verlichting in de tuin: minimaal IP67 (stofdicht en beschermd tegen onderdompeling gedurende 30 minuten)

Bediening buitenverlichting terras en tuin

Er zijn buitenlampen die automatisch aanspringen als er een bepaalde graad van duisternis bereikt is en die vanzelf gedoofd worden als er ‘s morgens voldoende licht is. Dergelijke lampen werken met een schemerschakelaar.

Daarnaast heb je ook lampen met een bewegingssensor. Ze reageren op een beweging in het gezichtsveld en springen dan automatisch aan. Deze lampen zijn niet alleen erg praktisch, ze hebben ook een afschrikkend effect op inbrekers. Het kan wel vervelend zijn dat de lampen te pas en te onpas aan- en uitgaan, bijvoorbeeld bij het passeren van huisdieren of vogels. Maar dit kan je voorkomen met betere, vaak wat duurdere sensoren. Je bespaart bovendien heel wat energie als je lampen enkel branden waar en wanneer je het nodig hebt. Zo kunnen buren niet klagen dat je tuinlampen hen ’s nachts wakker houden. Buitenlampen met bewegingssensor kan je bovendien makkelijk zelf installeren.

Net als binnen in je woning creëer je met slimme buitenverlichting extra mogelijkheden. Lampen op de oprit laten aanspringen als je thuis komt via geofencing? Slimme verlichting zorgt voor extra beveiliging, sfeer en gebruiksgemak. Via de bijbehorende apps op je smartphone of tablet stel je de gewenste lichtkleur en -intensiteit in.

Kies je voor buitenverlichting op zonne-energie? Dan heb je geen kabels nodig en je kan ze op iedere plaats installeren. Hoe lang een zonnelamp blijft branden, hangt af van de hoeveelheid zonlicht die op de zonnepaneeltjes valt. Bij mooi weer kan dat zelfs tot zes uur oplopen. Deze lampen kan je combineren met een aan- en uitschakelaar of bewegingssensor. Dankzij deze energiebesparende eigenschappen is je tuin altijd verlicht, ongeacht het weer.

Functionele verlichting versus sfeerverlichting

Voor functionele verlichting heb je armaturen nodig die de paden en trappen verlichten in de tuin en naar de inkom. Daarnaast zijn er armaturen die gericht zijn op sfeerverlichting en gezelligheid, zoals richtbare spots en grondspots. Deze spots worden gelijk met de grond ingegraven en schijnen recht omhoog in verschillende breedtehoeken of richtingen. Ze zijn ideaal om extra decoratieve planten perfect te doen uitkomen. Deze verlichtingsvorm is soms wat duurder dan de klassieke, maar heeft het voordeel dat je geen lange, vertekende schaduwlijnen meer hebt.

Voor de verlichting van het terras moet de grote lantaarn of grote spot op het terras meer en meer plaats ruimen voor verlichting in de omgeving van het terras. Dit heeft het voordeel dat je zelf niet meer te kijk zit en dat je minder last hebt van insecten. Momenteel domineren armaturen met een tijdloos en sober design om zo je tuin alle aandacht te geven die hij verdient.

Tip: Bouw het licht in je tuin gradueel op van voor naar achter. Plaats verder in je tuin krachtiger licht en verlicht enkel dat wat je extra aandacht wil geven.

Installatieplan buitenverlichting

Vooraf een installatieplan tekenen is geen overbodige luxe. Op zo’n plan staat waar de stroomaansluiting moet komen, waar de lichtbronnen zich bevinden, waar de kabels ingegraven moeten worden en de plaats van de aarding. Bekijk eerst waar de armaturen moeten komen en teken dan pas het kabelplan uit. Laat de stroomkabels dus niet de plaats van je lampen bepalen. Let bij de plaatsing ook op het feit dat je tuin nog niet volgroeid is. Plaats armaturen dus niet te dicht bij een pas geplante boom, want de stam wordt later natuurlijk nog breder.

Als je zeker wil zijn van een aangename en functionele buitenverlichting, kan je een beroep doen op een tuinarchitect of lichtadviseur. Zij nemen verlichting onmiddellijk op in het tuinontwerp. Als je bij een nieuwbouw nog niet meteen buitenverlichting aanlegt, voorzie je best wel enkele wachtbuizen om later breekwerk te vermijden.

Aandachtspunten bij het installeren van buitenverlichting

Je buitenverlichting kan worden gevoed op laagspanning (12 V) of op netspanning (220 V). Laagspanning is ideaal voor sfeerverlichting maar voor functionele verlichting heb je netspanning nodig. Alle kabels moeten ingegraven worden en waterdicht zijn. Voor elektrische leidingen buiten gelden andere voorschriften dan binnenshuis. Let op volgende punten:

• Beveilig de stroomgroep van de buitenverlichting met een aparte differentieelschakelaar van 30 mA.
• Maak gebruik van speciale tuinstopcontacten en waterdichte aftakdozen.
• Let bij de keuze van de armaturen op de IP-aanduiding. Deze aanduiding van twee cijfers duidt op de beschermingswaarden voor elektrische toestellen. Het eerste cijfer slaat op de bescherming tegen stof of fysische aanraking. Dat moet voor buitenverlichting minstens 4 zijn. Het tweede cijfer slaat op de bescherming tegen het indringen van vloeistoffen. Een 3 beschermt tegen lichte regenval, een 4 tegen waterprojecties uit willekeurige richting (360°). 8 is het maximum. Voor tuinarmaturen is een IP van 44 of meer aan te raden.
• Zet de functionele verlichting op één stroomgroep en de sfeerverlichting op een andere.
• Voorzie voor stopcontacten een aparte stroomkring om overbelasting te voorkomen. Tot 2.200 W per lijn kan je een stroomkabel van 1,5 mm² gebruiken (met een zekering van 10A). Tot 3.600 W gebruik je een kabel van 2,5 mm² (met een zekering van 16A). Meestal volstaat voor een stroombaan met enkel lichtpunten een kabel van 1,5 mm² en voor een stroombaan met stopcontacten een kabel van 2,5 mm².
• De stroomlijnen moeten dubbelpolig geschakeld worden. De kabels worden ongeveer 60 cm diep in de grond gestoken. Het is aan te raden de kabels extra te beschermen door ze in een isolerende huls te plaatsen. Dankzij hulpstukken (bochten, moffen...) kan je een ononderbroken mantel creëren.
• Leg een rasterdraad boven de stroomkabels. Dan merk je bij eventuele latere graafwerken meteen dat daar een elektrische bekabeling onder ligt.

Tip: Dit stappenplan helpt je op weg om tuinverlichting te installeren

Hoeveel lumen voor buitenverlichting op je terras?

Lux is de hoeveelheid licht per vierkante meter (1 lux = 1 lumen/m²). Lumen geeft weer hoeveel licht een lichtbron uitstraalt. Hoeveel lumen je nodig hebt voor de buitenverlichting op je terras hangt af van verschillende factoren zoals de gewenste verlichtingssterkte en de grootte van je terras. Reken op zo’n 30 à 50 lux voor je terras. Heb je een terras van bijvoorbeeld 15 m², dan heb je minimaal 450 lumen (30  lux x 15 m² ) en maximaal 750 lumen nodig (50 lux x 15 m²). Je kiest best voor warm wit licht (2.300 K). 

Wat is de prijs van buitenverlichting?

Uiteraard hangt de prijs af van hoeveel lampen je wil en welke lamp je uitkiest. Er zijn heel wat outdoormerken die buitenlampen aanbieden. Het juiste merk kiezen binnen jouw prijsrange is dus de boodschap. Reken voor goede, kwaliteitsvolle buitenverlichting en het leggen en aansluiten van alle kabels tot aan de zekeringskast op ongeveer 10% van je tuinaanleg. Bespaar zeker niet op de kwaliteit van de armaturen zodat ze een tuinleven lang meegaan.

FAQ: buitenverlichting voor terras en tuin