Regenwaterput: werking, verplichte grootte, premies en prijs

Als je bouwt, renoveert of je bestaande woning uitbreidt, ben je verplicht om een regenwaterput te plaatsen. Sinds 2 oktober 2023 geldt de nieuwe hemelwaterverordening. Daardoor moeten meer woningen en appartementen een regenwaterput voorzien. Maar hoe werkt zo'n put? En hoe groot moet die dan zijn? Een overzicht.

Waarom kiezen voor een regenwaterput?

Water is kostbaar en wordt niet voor niets het blauwe goud genoemd. Er is te weinig grondwater, de periodes van droogte worden langer en het waterpeil van rivieren daalt. Bovendien gaat de waterprijs elk jaar omhoog, dus waarom dan niet regenwater inzetten voor bepaalde huishoudelijke taken? De Blue Deal stelt dat elke druppel telt en raadt ons aan om bewuster om te gaan met regenwater. De nieuwe hemelwaterverordening (GVSH) die sinds oktober 2023 van kracht is, kwam dan ook niet te vroeg. Een regenwaterput is dus dé manier om hemelwater op te vangen en te hergebruiken. 

Is een regenwaterput verplicht?

Ga je je woning uitbreiden? Dan ben je verplicht om een regenwaterput te plaatsen. Ga je (grondig) verbouwen, dan geldt de verplichting ook. Tenminste, als er werken aan de afwatering gebeuren. Bij het installeren van bijvoorbeeld een extra douche, een nieuw toilet, een keuken of badkamer zijn er geen werken aan de afwatering nodig. Je bent bij deze renovatiewerken niet verplicht om een regenwaterput te installeren, maar het wordt wel aangeraden. Bij nieuwbouwwoningen ben je ook verplicht om een regenwaterput te plaatsen. De nieuwe verordening stelt wel dat regenwaterputten bij nieuwbouw groter moeten zijn. En het regenwater dat je niet kan opvangen, moet geïnfiltreerd worden.

Heb je een vergunning nodig voor een regenwaterput?

Volgens het Omgevingsloket Vlaanderen is het plaatsen van een regenwaterput vergunningsplichtig. Je kan vrijgesteld worden van een vergunning als je voldoet aan een aantal voorwaarden. Zo moet je geen vergunning aanvragen als de regenwaterput binnen de 30 meter van je woning wordt geplaatst of als hij niet op de rooilijn wordt geplaatst. Is je regenwaterput mee opgenomen in je verbouwplannen? Dan maakt je regenwaterput deel uit van de vergunningsaanvraag die je voor de verbouwing indiende. Maar je doet er altijd goed aan om je extra te laten informeren bij je gemeente. Sommige gemeenten leggen strengere voorwaarden op.

Hoe werkt een regenwaterput?

Onder je oprit of gazon wordt een betonnen of kunststof regenwaterput geplaatst. Hoe groot die moet zijn, hangt af van de oppervlakte van je dak. Het regenwater komt namelijk via je dak, dakgoten en afvoerpijpen in de put terecht. Via een regenwaterpomp wordt het water naar aftappunten binnenshuis gevoerd, waar je het - na filtering - kan gebruiken.

Hoe het regenwater filteren?

Om regenwater van goede kwaliteit te kunnen gebruiken, is het noodzakelijk om het water te filteren met een voorfilter, bij voorkeur gecombineerd met een rustige toevoer en drijvende aanzuigleiding, en met nafilters, eventueel met actieve koolstof. De voorfilter houdt bovenaan de put het grofste vuil tegen. De rustige toevoer en drijvende aanzuigleiding zorgen ervoor dat er geen kleine vuildeeltjes, zoals zand, kunnen aangezogen worden. De nafilters zitten tussen de pomp en de verschillende aftappunten. De actieve koolstoffilter haalt geuren en kleuren uit het regenwater. Een terugslagklep op de regenwaterput voorkomt dat het water in de put  bevuild wordt door afvalwater. 

Welke pomp voor je regenwaterput?

Een belangrijke keuze die je moet maken is of je een regenwaterpomp in de regenwaterput zelf wil of eentje binnen in huis. Een pomp in de regenwaterput noemen we ook een dompelpomp. We spreken dan van een natte opstelling. De pomp bevindt zich immers in het regenwater. Wanneer de pomp zich in bijvoorbeeld de technische ruimte bevindt, dan spreken we van een droge opstelling. Beide opstellingen zijn evenwaardig, alleen neemt een pomp in je woning wel wat plaats in en je hoort de pomp binnenshuis werken.

Welke toevoerleidingen voorzien?

Wie denkt dat het regenwater met forse snelheid in de regenwaterput stroomt, heeft het mis. Het is belangrijk dat het regenwater zachtjes in de put terechtkomt. Anders kan het slib onderaan de hemelwaterput opwellen en kan het water vuil worden. Er wordt dus aangeraden om een toevoerleiding te voorzien die tot onderaan de put loopt en daar een bocht maakt van 180 graden. 

Overloop regenwaterput

Als je verplicht een regenwaterput moet plaatsen, dan ben je ook verplicht om een overloop te voorzien. Is je regenwaterput vol, dan moet het overtollige regenwater opgevangen worden. Daarom moet je de overloop van je hemelwaterput aansluiten op een infiltratievoorziening of een buffervoorziening, zoals bijvoorbeeld een wadi. Regenwater wordt dus best zo lang mogelijk vastgehouden, om daarna in te filteren of soms gebufferd en pas als laatste stap afgevoerd.

Materialen voor je regenwaterput

Ga je voor een betonnen regenwaterput of eentje uit kunststof? Beide materialen hebben hun voor- en nadelen. We lijsten ze even voor je op.

Regenwaterput uit beton

Regenwaterput uit kunststof

Wie aangewezen is op een regenwaterput uit kunststof kan een grindlaag van kalkzandsteen aanbrengen. Zo kan je de micro-organismen omgeving en de neutralisering van zuur regenwater nabootsen.

Hoe groot moet je regenwaterput zijn?

De grootte van de regenwaterput is afhankelijk van je dakoppervlakte. Een regenwaterput van 5.000 liter is sowieso het minimum. Is je dakoppervlakte groter dan 80 m², dan moet je een regenwaterput plaatsen met een inhoud van minstens 7.500 liter. Is je dak groter dan 120 m², dan moet je een regenwaterput laten plaatsen met een inhoud van minimum 10.000 liter. Voor daken groter dan 200 m² geldt dat je 100 liter moet opvangen per vierkante meter. Tenzij je kan aantonen dat je de hoeveelheid opgevangen water niet kan verbruiken (denk aan een fabriekshal met enkel drie toiletten).

Bijvulsystemen: moet je je regenwaterput bijvullen?

De droge zomers zitten nog vers in het geheugen en het ziet er niet naar uit dat daar snel verandering in zal komen. In zulke droge periodes kan je put leeg komen te staan en moet je die bijvullen met drinkwater. Hiervoor bestaan er drie systemen. Je kan met een klein buffervat werken, je kan de put zelf aanvullen met een tuinslang (zorg ervoor dat de tuinslang zelf niet in contact komt met het water in de put) of je laat een dubbel leidingnet installeren. Zo kan je - wanneer de regenwaterput leeg is - bepaalde toestellen aansluiten op kraanwater. 

Om te vermijden dat er regenwater in je drinkwaternet terechtkomt, moet er een strikte scheiding zijn tussen beide netten. Daarom adviseren specialisten om voor je put een automatische overschakeling te voorzien naar leidingwater. Zo hoef je zelf niet te wisselen van net en loop je geen risico. Regenwater drinken houdt namelijk gezondheidsrisico’s in.

Wat is de prijs van een regenwaterput?

Een vaste prijs kan je niet plakken op een regenwaterinstallatie. Er zijn heel wat factoren die de prijs bepalen: 

• ga je voor een betonnen of kunststof put;
• wat zijn de afmetingen van de put;
• voor welke toepassingen wil je regenwater gebruiken;
• gaat het over een nieuwbouw- of renovatieproject;
• zijn er grondwerken nodig;
• hoeveel grond moet er afgevoerd worden;
• hoeveel aanvulgrond is er nodig;
• hoeveel pvc-buizen zijn er nodig;
• welk pompsysteem kies je;
• transportkosten;
• …

Hou voor een betonnen put van 10.000 liter rekening met een richtprijs van 1.475 euro (incl. ophoging en deksel, excl. btw, plaatsing en transport). De richtprijs voor een kunststoffen regenwaterput van 10.000 liter is 3.595 euro (incl. ophoging en deksel, excl. btw, plaatsing en transport). 

Premies voor een regenwaterput

Wil je investeren in een regenwaterinstallatie? Dan kan je bij Fluvius een premie aanvragen, afhankelijk van in welke gemeente je woont. Check dus zeker of je in aanmerking komt voor deze premie. Je kan de premie enkel aanvragen als je niet verplicht bent om een regenwaterput te plaatsen. De Fluvius-premie bedraagt 250 euro als je minstens de helft van je dakoppervlakte aansluit op een infiltratievoorziening. 

Onderhoud van je regenwaterput

Voor een goede werking van je put is het belangrijk om je regenwaterput te onderhouden. Een onderhoud om de vijf jaar volstaat normaal gezien. Wil je dit zelf doen? Hou er dan rekening mee dat er ontbindingsgassen in de put zitten en het zuurstofgehalte er laag is. Schakel dus bij voorkeur een professional in. Kijk alle filters regelmatig na. Want als je filters verzadigd zijn, raakt er vuil in je put en kan het regenwater er niet meer in. Zeker bij nieuwbouw is het raadzaam om de eerste paar maanden elke maand de voorfilter te controleren. Er zit nog veel bouwvuil in de leidingen en ook op het dak ligt vuil. Daarna volstaat het om één keer per seizoen de filters schoon te maken. Die regelmaat geldt ook voor installaties bij bestaande woningen.

FAQ regenwaterput

Met dank aan architect en waterexpert Koen Vandewalle