Wie vandaag een nieuwe woning bouwt of een bestaande grondig renoveert, moet zich houden aan een aantal verplichtingen met betrekking tot het opvangen en bufferen van hemelwater en de manier waarop je daarmee moet omgaan. Die verplichtingen kunnen verschillen naargelang de ligging van je woning en hangen voornamelijk af van het gewest waarin je (ver)bouwt.
Verplicht of niet?
1. Vlaanderen
In Vlaanderen ben je gebonden aan de gewestelijke verordening hemelwater. De eerste versie dateert van 1999, maar die werd stelselmatig verstrengd (2004, 2013) en bevat bepalingen over de scheiding van hemelwater en afvalwater, het verplicht minimaal hergebruik van niet-verontreinigd hemelwater, en de infiltratie, buffering en lozing van niet-verontreinigd hemelwater van verhardingen en constructies. De verordening is van toepassing bij het (her)bouwen of uitbreiden van overdekte constructies of verhardingen van meer dan 40 m², en wanneer je daarvoor een afwatering aanlegt, daar waar het hemelwater voordien op natuurlijke wijze in de bodem infiltreerde.
In de praktijk betekent dit onder andere dat je voor je nieuwe woning een hemelwaterput van minstens 5.000 liter moet voorzien, uitgerust met een pompinstallatie en één of meerdere aftappunten. En dat de overloop van deze hemelwaterputten moet worden aangesloten op een infiltratie- of een buffervoorziening. Voor gebouwen met een groendak gelden er uitzonderingen.
Vanaf 2023 worden deze regels aangescherpt. Woningen met een dak groter dan 80 m² zullen een regenwaterput van minstens 7.500 liter moeten voorzien. Voor daken groter dan 120 m² bedraagt het volume minstens 10.000 liter. Is het dak minder dan 80 m² groot, dan volstaat een regenwaterput van 5.000 liter nog steeds. Ook de grootte van de verplichte infiltratievoorzieningen wordt uitgebreid.
Bovendien zullen ook andere renovatieprojecten gebonden zijn aan de regels inzake wateropvang. Voer je een renovatie uit waarbij ook aan het watersysteem van je woning gewerkt wordt, dan zullen bovenstaande regels ook voor jou gelden.
2. Brussel
Voor Brussel geldt de “Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening” (GSV). De GSV legt geen verplichtingen op met betrekking tot de gescheiden afvoer. Bij nieuwbouwprojecten ben je wel verplicht om een hemelwaterput te installeren met een minimaal volume van 33 liter per m² dakoppervlak. Wanneer er een regenwaterput aanwezig is, moet er in de berging één kraan aangesloten zijn op die put. Verder moeten onbegaanbare platte daken van meer dan 100 m² ingericht worden als groendak.
3. Wallonië
In Wallonië is bij nieuwbouw de aanleg van een gescheiden riolering verplicht. Sinds 2017 bevat de Code de l’Eau de bepaling dat hemelwater prioritair in de bodem moet infiltreren. Opvang en hergebruik van hemelwater zijn in Wallonië vooralsnog niet verplicht.
De voordelen van hemelwater
We zijn dus in bepaalde gevallen verplicht om hemelwater op te vangen én om een installatie te voorzien die het gebruik van dat hemelwater toelaat (pomp, verdeelleidingen, aftappunten…), maar kunnen we er ook ons voordeel mee doen?
1. Hemelwater is gratis
Voorlopig is het gebruik van hemelwater gratis. Naast de kostprijs voor het elektriciteitsverbruik van het pompsysteem (ca. 0,20 euro/m³), het vervangen van de filters (ca. 0,60 euro/m³) en het onderhoud van de installatie, hoef je voor het gebruik van hemelwater niets te betalen. Aangezien we voor de levering van drinkwater tussen 4,50 en 6 euro per m³ betalen, kan het gebruik van hemelwater op jaarbasis tot een significante besparing leiden.
2. Hemelwater is niet chemisch behandeld
Water dat via het drinkwaternet verspreid wordt, wordt behandeld met een chemisch ontsmettingsmiddel zoals chloor om de microbiële zuiverheid te waarborgen. Hoewel de chloorbehandeling het directe gevaar van ziekteverwekkende bacteriën wegneemt, creëert het eerder gunstige omstandigheden voor de ontwikkeling van virussen.
3. Hemelwater is zacht
Hemelwater bevat geen kalk, waardoor huishoudapparaten en kranen een langer leven beschoren zijn. De natuurlijke zachtheid van hemelwater zorgt er bovendien voor dat je minder zeep, waspoeder… nodig hebt.
