Nieuw capaciteitstarief in 2023: welke impact heeft het op je elektriciteitsfactuur?

Het nieuwe capaciteitstarief voor elektriciteit werd begin januari 2023 ingevoerd. Het distributienettarief wordt voortaan gedeeltelijk berekend op basis van je piekverbruik. Omdat dat een heel nieuwe manier van kijken naar je verbruik impliceert, zetten we alles even op een rij.

Wat is het capaciteitstarief?

“Het capaciteitstarief is de nieuwe manier om het stukje van je energiefactuur te berekenen dat op de netkosten slaat”, verduidelijkt Kristof De Paepe van MijnEnergie.be. “Vroeger werd dat eenvoudig berekend als een vaste kost, aangevuld met een kost per verbruikte kWh (kilowattuur). Sinds 1 januari 2023 wordt ook naar je piekverbruik gekeken.”

“Voortaan zal ongeveer 10% van je totale energiefactuur gebaseerd zijn op de verbruikspieken die je veroorzaakt. Een verbruikspiek wordt per maand gemeten. Het gaat daarbij om de 15 minuten waarin je de meeste elektriciteit op hetzelfde moment afneemt, doordat je bijvoorbeeld tegelijk je strijkijzer, airco­ en wasmachine inschakelt en je elektrische auto oplaadt. Het gemiddelde van de twaalf maandpieken wordt gebruikt als basis om je capaciteitstarief te berekenen. Zo wordt één hoge piek ook opnieuw uitgevlakt.”

Waarom wordt dit ingevoerd?

Heel eenvoudig: om piekbelastingen van het elektriciteitsnet te vermijden. “Die komen steeds meer voor”, klinkt het bij De Paepe. “Door de elektrificatie van de maatschappij en het stijgend aantal toestellen dat op stroom draait, nemen steeds meer consumenten op bepaalde momenten grote hoeveelheden stroom van het net af. Denk maar aan het aantal elektrische auto’s dat nog zal toenemen en die moeten worden opgeladen.”

Zulke pieken wil men dus vermijden. “Het is dat of zwaardere kabels en andere elektriciteits-infrastructuur aanleggen”, aldus De Paepe. “Het capaciteitstarief is dus een manier om de consumenten aan te sporen hun gewoontes te veranderen. Het capaciteitstarief moet ervoor zorgen dat ze verbruikspieken vermijden of in elk geval afvlakken. Dit kan je doen door bijvoorbeeld maar één energieverslindend toestel in het kwartier te gebruiken.”

Zal dit de factuur nog verzwaren?

De Paepe weet het niet: “Globaal genomen, over alle facturen gezien, stijgt er niets. Maar op individuele basis zal de factuur voor de ene lager uitvallen, voor de andere net niet.” Kort gesteld zullen grote verbruikers een wat lagere factuur zien, wie minder afneemt zal in de toekomst iets meer betalen.

Hoe kan ik die pieken drukken?

“Spreid je elektriciteitsverbruik gelijkmatiger over de tijd”, adviseert De Paepe. “Vermijd het om gedurende langer dan 15 minuten verschillende energieverslindende toestellen tegelijk te gebruiken. Want zo'n snelle laadpaal is natuurlijk handig, maar slurpt elektriciteit. Dan is het handiger om je auto 's nachts trager te laten opladen.”

“Verder zitten veel oplossingen in de sfeer van de domotica en de smart home, zodat je warmtepomp, bijvoorbeeld, automatisch even stopt met draaien als je je auto oplaadt of andere zware apparaten inschakelt.”

Wat als ik (nog) geen digitale meter heb?

Verbruikspieken meten gaat alleen met een digitale elektriciteitsmeter. Een klassieke meter is immers niet in staat om te registreren wanneer je veel of weinig stroom verbruikt. “Voor deze afnemers zal een forfaitair tarief berekend worden op basis van het jaarverbruik. Daar heb je niet zoveel invloed op”, zegt De Paepe. “Maar als je denkt dat je de maandpieken sterk kan beperken, zal je goedkoper af zijn met een digitale meter.”

En wat met zonnepanelen?

“Zonnepanelen kunnen een middel zijn om je piekverbruik zo laag mogelijk te houden, mits zich dat overdag situeert”, zegt De Paepe. “Liggen die pieken 's nachts, dan heb je daar weinig aan. Maar het is pas met de aanschaf van slimme batterijen dat je echt kan gaan sturen op je piekverbruik. Je kan de batterijen dan zo instellen dat ze hun energie afgeven wanneer dat het meeste nodig is.”