Zonnepanelen op een plat dak: van plaatsing en hellingsgraad tot prijs

Heb je een plat dak en wil je er zonnepanelen op plaatsen? Wij vertellen je waar je rekening mee moet houden en wat de ideale hellingsgraad is. Maar ook hoe je ze best plaatst en welke 5 voordelen zonnepanelen op een plat dak hebben. 

Wat is de ideale hellingsgraad voor zonnepanelen op een plat dak?

De ideale hellingsgraad van zonnepanelen op een plat dak hangt af van de omstandigheden, zoals de wind, de bevestiging, enzovoort. Installateurs kijken altijd naar de optimale verhouding tussen de opbrengst van de panelen en de windbelasting. Een hogere hellingsgraad capteert meer zonlicht, maar vangt ook meer wind. 

De minimale hellingsgraad voor zonnepanelen is 8°. Die hoek heb je minimaal nodig om te veel soiling te vermijden. Met soiling bedoelen we de dunne laag stof die kan ontstaan op zonnepanelen. Te veel soiling zou de productie van je panelen omlaag kunnen halen. Over het algemeen ligt de hellingsgraad van zonnepanelen op een plat dak tussen 10° en 45°. 

Welke minimale afstand voorzie je best tussen de rijen?

Als je rekening houdt met de schaduwhoek en een horizontale opstelling (landscape) van 10°, dan is de ideale minimale afstand in de winter 50 cm en in de zomer 15 cm. In de praktijk is het de installateur van de structuur waarop de zonnepanelen worden geplaatst, die bepaalt hoeveel afstand er nodig is tussen de rijen. Die probeert het aantal modules per vierkante meter zo hoog mogelijk te houden en het schaduwverlies te beperken. Bij horizontaal geplaatste panelen is de gemiddelde afstand tussen de rijen 25 à 30 cm. Bij een verticale opstelling is dat 45 cm. De afmetingen van de module spelen hierbij ook een rol. Ook goed om weten: bij een oost-west opstelling is er geen schaduwhoek en kan je aansluitend bouwen. Kies je voor een zuid opstelling, dan moet er steeds een schaduwruimte vrijgehouden worden.

In welke richting liggen zonnepanelen best op een plat dak?

De oriëntatie van het plat dak bepaalt grotendeels de richting. Hierbij moet je ook rekening houden met obstakels, zoals schoorstenen, lichtkoepels, ventilatieopeningen en andere gebouwen. Je kan zonnepanelen zowel in zuidelijke als in oost-westelijke richting leggen. Richt je ze naar het oost-west, dan kan je meer zonnepanelen op je dak leggen. Je installateur kan uiteraard meerdere richtingen voorstellen. Dus soms is het puzzelen om een bepaald piekvermogen te kunnen installeren. 

Plaats je zonnepanelen liggend of staand?

Op een plat dak plaatst men zonnepanelen meestal liggend (landscape). Dit omdat er dan minder belasting van de wind is en je dus ook minder ballast moet voorzien. Zonnepanelen die liggend worden geplaatst, hebben gewoonlijk een goedkopere onderstructuur en je kan er makkelijker mee puzzelen.. Op een hellend dak plaats je zonnepanelen best staand.

Wat is de beste oriëntatie van zonnepanelen op een plat dak?

De beste oriëntatie voor zonnepanelen op een plat dak is oost-west of zuid. Bij lagere hellingshoeken is het productieverschil tussen oost-west en zuid niet extreem groot. Bij een oost-west-opstelling wordt de opbrengst verspreid over de dag. Bij een zuid-opstelling ga je vooral rond de middag veel zonne-energie produceren. Daarnaast kan je met een oost-west-opstelling meer modules per vierkante meter plaatsen dan met een zuid-opstelling. Heb je een thuisbatterij, dan oriënteer je je zonnepanelen best naar het zuiden. 

Hoeveel afstand tot de dakrand moet er zijn?

De installateur houdt voor het berekenen van de afstand tot de dakrand, rekening met de Eurocode norm. De locatie en de breedte en/of hoogte van de woning bepalen de norm. Door bepaalde rekenregels toe te passen, bepalen installateurs de nodige hoek- en randzones. Om veilig te kunnen werken, houdt de installateur op hoge woningen meestal 2 meter vrij. Op kleinere daken zal die afstand niet altijd mogelijk zijn. 

Hoe kan je zonnepanelen op een plat dak monteren?

Je kan zonnepanelen op drie manieren op je plat dak laten installeren:

1. Met ballast: er is geen mechanische verbinding tussen de PV-installatie en de dakbedekking. Deze techniek wordt het meeste toegepast.
2. Met dakankers: de installatie wordt bevestigd aan dakankers die mechanisch verbonden zijn met het dak. Deze techniek wordt vooral toegepast bij daken waarbij de toegestane belasting per vierkante meter laag is.
3. Met lijm: frameloze modules worden rechtstreeks op de dakbedekking verlijmd. Deze techniek wordt niet zoveel toegepast.

Hoeveel ballast is er nodig?

De Eurocode bepaalt hoeveel ballast er nodig is. Hoeveel ballast je moet voorzien, hangt af van het gewicht van je PV-installatie, de windbelasting en de oppervlakte van je installatie. De ballast is dus telkens op maat van het plat dak. Bij de windbelasting spelen voornamelijk de hoogte van de woning en de geografische ligging een rol. De windzone staat vast, maar de terreincategorie kan verschillen. Staat de woning in de stad, aan de kust, op een open vlakte, enzovoort. 

Enkele voorbeelden:

• De ballast bij een woning met plat dak aan de kustlijn, vangt veel meer wind. De ballast zal dus meer moeten zijn dan bij een woning in de stad.
• De ballast van een hoge woning (denk bijvoorbeeld aan een appartementsgebouw met plat dak) moet hoger zijn dan van een modale woning. De windsnelheid is immers hoger bij hoge gebouwen.
• Een woning in een open veld vangt meer wind dan een beschutte rijwoning in de stad. De ballast voor de plattelandswoning is zwaarder dan die van de rijwoning.

Is de afstand tussen panelen uit eenzelfde veld groot? Dan moet er voor elke module een aparte berekening gemaakt worden. Zijn er kortere tussenafstanden, dan zijn de modules in het midden beter beschut en is er minder ballast nodig.  

Kabeldoorvoer: hoe leid je de kabels door een plat dak?

De installateur bekijkt wat mogelijk is. De beste optie is om de kabel over de dakrand langs de gevel te leiden. Is dat niet mogelijk, dan kan er met dakdoorvoeren worden gewerkt. Die doorvoer heeft een neerwaartse opening, waardoor er geen regen kan binnenvallen. Na de montage van de PV-installatie maakt de installateur, of nog beter: de dakdekker, de opening waterdicht. Hou er rekening mee dat als er met dakdoorvoeren wordt gewerkt, het prijskaartje van de installatie omhoog gaat en het risico op lekken altijd kan blijven bestaan. Doe daarom zelf regelmatig een check-up van je plat dak om te kijken of alles waterdicht is.

Wat met schaduwobjecten op een plat dak?

Wat als je schaduw op je plat dak niet kan voorkomen? Hoe kan je dit oplossen? De schaduw van gebouwen, (groeiende) bomen, schoorstenen, … heeft een nadelige werking op je PV-installatie. Zowel op de opbrengst als op de modules zelf. Je kan wel proberen om de nadelen te verminderen. Dit kan je doen door:

• te vermijden om de modules in de schaduw te monteren;
• voldoende schaduwzones vrij te houden;
• optimizers per paneel te plaatsen. Een optimizer zorgt ervoor dat enkel het paneel dat in de schaduw ligt nadeel ondervindt en niet de hele string van panelen. Optimizers maken je installatie wel duurder. Het is belangrijk dat je ze zo strategisch mogelijk plaatst;
• panelen met schaduwrisico in dezelfde string te plaatsen. 

5 voordelen van zonnepanelen op een plat dak

Je plat dak uitrusten met zonnepanelen heeft heel wat voordelen.

Voordeel 1: optimale oriëntatie
Bij een plat dak kan je je zonnepanelen steeds in oost-west-opstelling plaatsen. Dit zorgt voor een redelijk constante opwekking van groene stroom. Om de energieopbrengst te maximaliseren, kan de installateur ze in de ideale hoek plaatsen. 

Voordeel 2: optimaal ruimtegebruik
In vergelijking met hellende daken hebben platte daken een grotere beschikbare ruimte. Het volledige dakoppervlak kan benut worden. Je kan dus meer zonnepanelen installeren. Hoe meer zonnepanelen je kan plaatsen, hoe beter je het lagere rendement tijdens de eerste en laatste drie maanden van het jaar kan opvangen. 

Voordeel 3: eenvoudige installatie
De installatie van zonnepanelen op een plat dak is vaak eenvoudiger en sneller dan op een hellend dak.

Voordeel 4: makkelijk te onderhouden
Omdat de panelen op een plat dak liggen, zijn ze makkelijk te bereiken en dus ook te reinigen. Dat is goed voor de efficiënte werking van je zonnepanelen.

Voordeel 5: esthetischer
In tegenstelling tot zonnepanelen op een hellend dak, zie je zonnepanelen op een plat dak veel minder. Ze springen dus niet zo in het oog en daardoor vinden sommigen ze esthetischer. Al zijn er ook esthetische oplossingen voor zonnepanelen op hellende daken.

Tip: Lees meer over zonnepanelen in onze gratis gids.

Wat is de gemiddelde prijs van zonnepanelen op een plat dak? 

Er zijn een aantal factoren die invloed hebben op de prijs van zonnepanelen op een plat dak. De prijs wordt bepaald door:

• de bestaande situatie;
• het type van zonnepanelen;
• de gekozen materialen;
• de grootte van het project;
• de omvormer;
• de draagstructuur;
• de kabelafstanden;
• de installatiemethode en uitvoering;
• de nodige aanpassingen in de zekeringkast.

In vergelijking met zonnepanelen op een hellend dak, is de structuur waarop de panelen worden geplaatst bij een plat dak duurder. De prijs van zonnepanelen op een plat dak is gemiddeld 1,5 euro per Wp. Vraag meerdere offertes aan bij betrouwbare installateurs om prijzen te vergelijken.

Een rekenvoorbeeld: Laten we even als rekenvoorbeeld een richtprijs van 1,5 euro per Wp hanteren. Een gemiddeld PV-paneel produceert 435 Wp. Je betaalt dus voor een paneel (van 435 Wp) 652,50 euro (=435 Wp x 1,5 euro). In onderstaande tabel krijg je een overzicht van de kostprijs van je zonnepanelen volgens het gemiddeld verbruik per jaar en de gezinssituatie.

Q&A zonnepanelen plat dak

_{Dit artikel kwam tot stand met medewerking van ODE PV Vlaanderen & Techlink.}