Domotica bij renovatie: de mogelijkheden en obstakels

Met domotica automatiseer je bepaalde toepassingen in je woning zoals de verlichting, verwarming, rolluiken, schakelaars … Die beheer je dan via één systeem zodat je comfort verhoogt en je energierekening daalt. Bij nieuwbouw heb je carte blanche bij de installatie van zo’n systeem, maar hoe zit dat bij een bestaande woning?

Renoveren met of zonder breken

Ga je voor een grondige renovatie van je huis en heb je ingrijpende verbouwplannen? Of staat er geen renovatie op de planning maar wil je wel wat meer comfort? Ook dan heb je genoeg mogelijkheden om je huis slimmer te maken. Bij een volledige verbouwing pak je ook de elektriciteit aan. Een volledig domoticasysteem past dan gemakkelijk in je plannen. Maar ook bij een beperkte renovatie heb je verschillende smarthome-oplossingen.

Domotica bij grondige renovatie

Bij een grondige renovatie of volledige verbouwing van kelder tot zolder kan je investeren in een bedraad domoticasysteem. De bestaande bekabeling en bedieningspunten van de oude elektrische installatie uit de muur halen, vervangen door nieuwe bedrading en bedieningspunten en een aangepaste elektriciteitskast zijn een beperkte meerkost. Je maakt je huis helemaal slim én volledig klaar voor de toekomst.

Domotica zonder breekwerken

Wanneer je grote breekwerken niet ziet zitten, heb je altijd de mogelijkheid om draadloze smarthome-oplossingen te integreren. Je hoeft enkel een gateway te installeren die je huisnetwerk, het internet en alle slimme apparaten in huis met elkaar verbindt. Ook moet je enkele bestaande stopcontacten en schakelaars vervangen door geconnecteerde stopcontacten en schakelaars. Ze sturen je verlichting en rolluiken aan.

Een draadloze schakelaar kan je gewoon op je muur kleven of schroeven. Zo vervang je bijvoorbeeld een schakelaar die achter een kast verdwijnt. Of voeg je een bedienpunt toe waar er een te weinig is. Of je voegt een dimmer toe op de kast naast de zetel in je woonkamer. Draadloze zenders achter je schakelaars, ontvangers bij de lampen en rolluiken maken je huis een pak slimmer dan voor de renovatie.

Bekabeld of niet?

Een domoticasysteem heeft naast een voedingslijn van een standaard elektrische installatie ook een datalijn nodig. Die datalijn zorgt ervoor dat de verschillende onderdelen van het domoticasysteem informatie met elkaar kunnen uitwisselen.

In een bestaande woning heb je bijgevolg twee opties. Of je kiest voor een bekabeld domoticasysteem en voorziet in die datalijn of je opteert voor een draadloze oplossing waarbij er geen extra bekabeling nodig is.

• Bekabeld systeem: dit systeem garandeert dat je alle voordelen van domotica kan benutten. Dat impliceert wel dat je zal moeten kappen en breken om een datalijn doorheen je woning naar de verschillende componenten te trekken.
• Draadloze oplossing: Het systeem is wat beperkter in functies. Draadloze domoticasystemen zijn er standaard enkel voor verlichting, rolluiken en scenario’s. Maar je kan ook via integraties andere toestellen in je woning aansturen. Denk maar aan je verwarming via een slimme thermostaat die je ook integreert in de app op je smartphone.

Draadloze dataoverdracht

Voor draadloze dataoverdracht heb je drie opties: radiofrequentie, Zigbee of Bluetooth.

• Radiofrequentie: Deze technologie is heel courant en wordt al 15 of 20 jaar gebruikt, meestal bij kleine toepassingen met een zender en een ontvanger. Bijvoorbeeld een lichtknop die je licht schakelt. Bij communicatie via radiofrequentie moeten de ontvangers niet in zicht zijn van de zender. 
• Zigbee: Dit is een radiofrequente technologie waarbij alle producten op een draadloze manier met elkaar communiceren en met een gateway die op zijn beurt via wifi ook met het thuisnetwerk communiceert. Zigbee is tegenwoordig een van de meest gebruikte technologieën.
• Bluetooth: Bij deze technologie communiceren schakelaars draadloos met elkaar. Het voordeel is dat je een schakelaar ook met je smartphone kan bedienen zonder dat je met je wifinetwerk verbonden moet zijn.

Vroeger werd ook Powerline gebruikt. Deze technologie maakte met speciale adapters datatransmissie via het elektriciteitsnet mogelijk en werd ook gebruikt om computernetwerken te maken zonder extra bekabeling. Deze techniek werd vooral toegepast om beperkte installaties op te zetten.

Bestaande apparaten slim maken

Een domoticasysteem is eindeloos uitbreidbaar door er meer toepassingen en functies aan te koppelen. Maar wat als je al een rookalarm of videofoon hebt? Als het toestel een signaal kan versturen, dan kan een domoticasysteem dat in principe opvangen. Al vraag je dit best goed na als je zulke plannen hebt.

Dit heet retrofit, je zoekt een oplossing om oude apparaten slim te maken, zodat de nieuwe technologie in huis samenwerkt met oudere apparaten. Je hebt bijvoorbeeld niet de kans om nieuwe verlichting te plaatsen met sensoren. Dit los je eenvoudig op met slimme schakelaars die de bestaande verlichting aansturen.