Hoe correct stoken met hout: 7 tips!

De Nederlandse stad Utrecht verbiedt rookkanalen in nieuwbouwwoningen vanaf 1 januari 2025. Alle houtkachels en open haarden moeten er tegen 2030 verdwijnen. "Dat ligt in Vlaanderen nog te moeilijk", zegt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij. "Maar het is wel belangrijk dat je correct stookt om rookoverlast tot een minimum te beperken." We lijsten op wat goed stookgedrag inhoudt aan de hand van 7 tips.

Goed stookgedrag volgens de Green Deal

Niets zo gezellig als een brandend haardvuur en het geluid van knisperend hout. Het zorgt daarnaast ook voor een aangename warmte in huis. Maar bij de verbranding van hout komt er rook vrij. Die rook kan fijn stof en andere schadelijke stoffen bevatten. Je wil uiteraard niet dat die rook terug je eigen woning of die van je buren kan binnendringen. Met het juiste stookgedrag kan je de hinder beperken.

Wat juist stookgedrag exact inhoudt, werd vastgelegd in de ‘Green Deal huishoudelijke houtverwarming’. De Green Deal bepaalt dat we de CO₂-uitstoot tegen 2030 drastisch moeten verlagen. Daar hoort dus ook het verlagen van de uitstoot bij de verbranding van hout bij. Enerzijds biedt deze Green Deal een handleiding aan om je houtkachel correct te gebruiken en anderzijds om rookoverlast te voorkomen of te beperken. 

Tip 1: stook niet bij windstil of mistig weer 

Trek is fundamenteel bij een goede houtverbranding. Zonder luchtaanvoer en -afvoer zou de rook immers in je woning blijven hangen. Bij windstil of mistig weer is het - vooral bij oudere kachels of schoorstenen - moeilijker om trek te generen. Je stookt dus best niet op deze dagen. Je kachel aansteken is ook geen goed idee wanneer er gewaarschuwd wordt voor slechte luchtkwaliteit. 

Tip 2: zorg voor een kacheldeur 

Een open haard of een kachel zonder deur is niet ideaal. Ze hebben een laag rendement, omdat ze de warmte uit de woning trekken. Maar ze stoten ook een grote hoeveelheid schadelijke stoffen uit, die zomaar in je woning terechtkomen. Daarnaast is er bij open haarden en kachels zonder deuren gevaar voor koolstofmonoxide-vergiftiging en brand. Wil je je woning verwarmen met hout, ga dan voor een kachel met zelfsluitende deur.

Tip 3: pas je kachel aan aan je woning

Een kachel met een groot vermogen lijkt interessant. Zo heb je het snel lekker warm. Maar is het vermogen te groot voor je woning en moet je dus de luchttoevoer sluiten of minder openzetten omdat het te heet wordt? Dan is het vermogen veel te groot. Hout dat niet of nauwelijks zuurstof krijgt, begint te smeulen. De rook die dan vrijkomt bevat meer ongezonde stoffen en verspreidt een onaangename geur. Kies dus voor een houtkachel met het juiste rendement of een automatisch gestuurde pelletkachel.

Tip 4: controleer de positie van je schoorsteen

Een goed trekkende schoorsteen is fundamenteel voor een goed werkende kachel. De kachel moet immers genoeg lucht krijgen. Daarom is het belangrijk dat je schoorsteen voldoende boven de nok van je dak uitsteekt. Staan er nog andere gebouwen in de buurt? Dan moet de schoorsteen ook boven deze gebouwen uitsteken. Zo kan je rookoverlast verminderen. Daarnaast moet er voldoende afstand zijn tussen de schoorsteen en ramen en ventilatieroosters. En dat geldt zowel voor de ramen en ventilatiesystemen van je eigen woning als die van de buren.

Om schouwbrand te voorkomen, moet de diameter van het rookkanaal aangepast zijn aan je kachel. Je toestel moet ook correct aangesloten worden op het rookkanaal. Je schakelt dus best een specialist in voor de plaatsing.  

Tip 5: onderhoud je kachel en schoorsteen regelmatig

Je schoorsteen minstens een keer per jaar laten vegen door een vakman is geen overbodige luxe als je een kachel hebt. Op die manier blijft het rookkanaal open, brandt je toestel optimaal en kan een schoorsteenbrand vermeden worden. Controleer het gemeentelijk politiereglement en je brandverzekering, want sommige verzekeraars eisen een jaarlijks onderhoud. 

Volg voor je kachel zelf de onderhoudsinstructies van de fabrikant. Reinig sowieso regelmatig de kacheldeurtjes.

Tip 6: check de kleur van de rook

Witte rook? Dan ben je goed bezig. Witte of onzichtbare rook duidt op een goede verbranding. De rook bestaat dan voornamelijk uit waterdamp. Kleurt de rook donker, dan is er sprake van slechte verbranding of niet voldoende trek. Of je verbrandingsmateriaal is niet goed, denk aan: afval, bewerkt hout of nat hout. Het is dus belangrijk dat je het ideale brandhout gebruikt.

Tip 7: hou een dunne aslaag over

De aslade regelmatig schoonmaken is een vaste to-do. Maar laat steeds een dun laagje as liggen. Zo kan je makkelijker je kachel terug opstarten. Het as dat weg mag, laat je buiten in een afgesloten en onbrandbare container afkoelen. Geef de asresten mee met het huisvuil. Strooi dus geen assen in de tuin of kieper ze niet in de GFT-bak of de zak met keuken- of groenafval. 

_{Bron: Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)}