Ingrijpende energetische renovatie of slopen?

Staat er een ingrijpende energetische renovatie of de planning? Of wordt het toch slopen. Heb jij al concrete verbouwplannen? Afhankelijk van de graad waarin je renoveert en de specifieke ingrepen die je doet, zijn er telkens een aantal voorwaarden waaraan je moet voldoen. Niet alleen om tegemoet te komen aan de wettelijke eisen, maar mogelijk ook om aanspraak te maken op renovatiepremies en andere voordelen. Een overzicht van de voorwaarden, de premies en andere voordelen.

In het beste geval levert een renovatie je zowel meer wooncomfort als een lagere energiefactuur en een hogere marktwaarde op. Maar de mate waarin je die vernieuwingen doorvoert, heeft ook invloed op de regels waar je rekening mee moet houden. De belangrijkste eis waaraan je in Vlaanderen moet voldoen, is de energieprestatieregelgeving of het EPB. Daarin zit er nog een verschil tussen een (ver)nieuwbouw of een verbouwproject. De regel is dat je aan de EPB-eisen moet beantwoorden zodra je voor de (ver)bouwwerken een bouwaanvraag of melding moet indienen. Voor kleinere renovatiewerken kan je die eisen dus links laten liggen, al kan het nooit kwaad om ze in acht te nemen als je toch aan de slag gaat.

Kleine energie- of comfortrenovaties

Ga je voor een kleine renovatie, zoals een nieuwe vloer, badkamer of verwarmingsketel? Dan hoef je in principe geen bouwaanvraag of melding in te dienen en zijn er geen specifieke eisen aan verbonden. Aan algemene verplichtingen, zoals die voor dubbele beglazing, rookmelders en dakisolatie moet je natuurlijk wel voldoen. Praktische en esthetische aanpassingen zijn vaak de minst dringende. Als je voor zulke ingrepen gaat, wil dat in principe zeggen dat je woning al aan alle huidige en toekomstige energie-eisen beantwoordt. Is dat niet zo? Overweeg dan om eerst de bouwschil te isoleren of hernieuwbare-energietechnieken te plaatsen. Die bevorderen je energieprestatie en verhogen tegelijkertijd je comfort. In sommige gevallen kan je ook een dubbelslag slaan: als je toch je oude vloer vervangt, kan je de nieuwe net zo goed meteen isoleren.

Ingrijpende energetische renovatie of IER

Heb je een oude renovatiewoning gekocht waar nog veel werk aan is? Dan is een Ingrijpende Energetische renovatie of IER aangewezen. Dat houdt in dat je alle technische installaties voor verwarming, koeling en warm water vervangt en minstens 75% van de bouwschil isoleert. De term IER is vooral belangrijk omdat er een aantal specifieke eisen aan verbonden zijn. Na de werken mag het E-peil van je woning niet meer dan E70 bedragen. Bovendien moet een deel van je energie uit hernieuwbare bronnen komen, zoals zonnepanelen. Lukt dat niet? Dan wordt de E-peileis voor jouw woning nog 10% strenger. Het best probeer je sowieso voor een E-peil van E60 of lager te gaan. Niet alleen is dat vanaf 2022 de grens, je voldoet ook meteen aan de langetermijndoelstelling van 2050.

Als je aan een grondige verbouwing of een IER begint, heb je meestal een omgevingsvergunning nodig en moet je in principe ook een architect inschakelen. Vraag op voorhand na bij de gemeente of je een omgevingsvergunning nodig hebt of dat een melding volstaat.

Slopen en heropbouwen: nieuwbouwregels

De ultieme vorm van renovatie is slopen en heropbouwen. Het komt erop neer dat je je huidige woning volledig met de grond gelijk maakt en op de vrijgekomen grond een nieuwe bouwt. Soms is de schade aan een huis gewoon zo groot dat het de financiële inspanning niet waard is om die te herstellen. Maar omdat het dan eigenlijk om een bouwproject en niet om een renovatie gaat, gelden er voor zo’n vernieuwbouw ook andere normen en eisen. Denk daarbij aan een E-peil van maximum E30, maar ook de verplichting om een regenwaterput te plaatsen en een ventilatiesysteem te installeren dat aan het S-peil voldoet. En net zoals bij een Ingrijpende Energetische Renovatie moet je in een nieuwbouw een deel van je energie opwekken met behulp van hernieuwbare energiebronnen. Beantwoordt je nieuwbouw niet aan de EPB-eisen? Dan riskeer je een boete. Vanzelfsprekend moet je verplicht een omgevingsvergunning aanvragen en een architect inschakelen.