Emmanuel en Veronica geven oude rijwoning hedendaagse make-over

In 2017 nam architect Emmanuel De Keersmaeker (45) zelf de touwtjes in handen voor de moderne renovatie van zijn eigen rijwoning in Schaarbeek. Samen met zijn vrouw Veronica (43) en hun drie kinderen Gustav (12), Selma (9) en Emil (5) geniet hij nu elke dag van grote open ruimtes, veel lichtinval en een hedendaagse architectuur.

Het originele gebouw bestond uit een garage op de begane grond en een studio op de eerste verdieping. De vervallen studio werd volledig gesloopt, op de bestaande grond zijn drie verdiepingen gebouwd. De woning is een eigentijdse en minimalistische constructie die past in de klassieke rijtjeshuisstraat.

Niet aan hun proefstuk toe

Emmanuel en Veronica waren niet aan hun proefstuk toe. Als kinderloos koppel werkten ze in 2007 al eens een casco loft in het centrum van Brussel af, waar hun drie kinderen zijn opgegroeid. “Dit keer hebben we vooral ingezet op veel lichtinval en grote open ruimtes, zodat we een loftgevoel konden creëren”, zegt Emmanuel. “Maar we hebben ook een paar kamers voorzien waar een van de gezinsleden zich even kan afzonderen als die daar behoefte aan heeft. We beschikken bijvoorbeeld over twee bureauruimtes waar zowel Veronica en ik als de kinderen ongestoord kunnen werken. De leefruimtes bestaan voorlopig uit drie kamers, maar daar kunnen we er nog vier van maken.”

Niet zonder kleerscheuren

De werken zelf zijn niet zonder kleerscheuren verlopen. “Toen het aannemersbedrijf waarmee we werkten failliet ging, hebben we zelf de werken moeten coördineren”, vertelt Emmanuel. “Verder kregen we te maken met een wijkcomité dat tegen de moderne uitstraling van ons project protesteerde, maar de gemeente heeft het hedendaagse aspect van onze renovatiewoning net gesteund. Als kers op de taart ontvingen we in 2017 zelfs de prijs voor hedendaagse architectuur van de gemeente Schaarbeek. Verder zijn we tijdens of na de werken gelukkig niet voor onaangename verrassingen komen te staan.”

Zichtbare materialen

Zowel om esthetische als economische redenen koos het gezin er van meet af aan bewust voor om veel van de gebruikte materialen zichtbaar te houden. “Om de authenticiteit en de natuurlijke look van de materialen de behouden, bestaat de vloer uit glad beton”, zegt Emmanuel. “Ook de betonnen hoofdbalken van de vloerdraagconstructie en het hout van het plafond hebben we grotendeels zichtbaar gelaten. Voor het buitenschrijnwerk kozen we voor natuurlijk geanodiseerd aluminium. Verder hebben we een aantal metalen structuurelementen geaccentueerd met kleur, zoals de gele trapleuning. Een timmerman heeft het keukenmeubilair van multiplex laminaat en berken fineerhout volledig op maakt gemaakt. Het keukenblad bestaat dan weer uit gepolijste betonaggregaten.”

Trap als ruggengraat

Opmerkelijk: de trap die de drie verdiepingen met elkaar verbindt, vormt de ruggengraat van de moderne rijwoning. "Het trappenhuis geeft op iedere verdieping uit op een aantal grote open ruimtes, zoals de woonkamer, werkkamer en de overloop op de eerste verdieping”, zegt Emmanuel. “Een centraal meubelstuk dat parallel loopt met de trap scheidt de woonkamer en keuken van elkaar. Met twee schuifdeuren kunnen we ze volledig van elkaar afsluiten. De grote woonruimte op de eerste verdieping biedt uitzicht op de tuinen in de buurt. Vanuit de kleinere woonkamer op het gelijkvloers zien we onze eigen tuin. De keuken heeft dan weer een panoramisch raam aan de straatkant. De vensterbank van dat raam kunnen we gebruiken als extra bankje. Zo wonen we eigenlijk gedeeltelijk in onze gevel.”

Trapeziumvormig maatwerk

Dankzij de speciale vorm van het perceel, maakten Emmanuel en Veronica veelvuldig gebruik van maatwerk. “Door de bijzondere trapeziumvorm van het perceel hebben alle structurele elementen verschillende afmetingen en vormen, waaronder de betonnen balken”, zegt Emmanuel. “Daarom hebben we alle betonnen en houten constructie-elementen op maat laten maken, zodat ze aangepast zijn aan het uitzonderlijke profiel van de woning. Ook de keuken en het ijzerwerk van de trap zijn daar helemaal aan aangepast.”

Gewone renovatie, maar laag energieverbruik

Emmanuel heeft ook rekening gehouden met de energiezuinigheid van zijn nieuwe renovatierijwoning. “De thermische zonnepanelen liggen al op hun plaats, de fotovoltaïsche panelen zijn we nog aan het installeren”, zegt hij. “De voorgevel hebben we geïsoleerd met een 14 cm dikke dragende wand van keramische snelbouwstenen en een laag PU-isolatie van 16 cm. Het dak bestaat uit cellulose, epdm en een 24 cm dikke laag houtwol. De vloer hebben we geïsoleerd door er 10 cm PU in te spuiten. Volgens de heersende energienormen gaat het om een doorsnee renovatieproject, maar we genieten wel van een erg laag energieverbruik. En dat is natuurlijk het belangrijkste.”