Levenslang wonen: zo ga je naar een concreet ontwerp

Als je tot en met je oude dag in je eigen huis of appartement wil blijven wonen, moet je rekening houden met heel wat praktische zaken. Maar hoe zet je die aandachtspunten nu om in een woningontwerp dat is aangepast aan jouw noden? Hier vind je een overzicht met concrete tips voor alle binnen- en buitenruimtes van je woning.

De voordeur en inkomhal

• Zorg dat je voordeur goed bereikbaar is. Vermijd paadjes met grind of zand waarin je wegzakt.
• Maak de ingang van je woning drempelvrij. Wil je er toch? Hou ze lager dan 2 cm.
• Gebruik verzonken matten die gelijklopen met de vloer.
• Hou aan beide kanten van de buitendeur 150 cm bewegingsruimte vrij.
• Zorg dat je voor- en achterdeur minstens 90 cm breed zijn.
• Zet de gleuf van de brievenbus op een hoogte van 90 à 120 cm.
• Maak het huisnummer duidelijk zichtbaar vanaf de weg, zodat hulpdiensten het goed zien.
• Plaats een kijkgat of deurspion op ooghoogte of ga voor een slimme deurbel met camera.

Binnendeuren

• Kies voor binnendeuren van minstens 85 cm breed. 90 cm is nog beter, want daar kan je makkelijker door met een rolstoel, zware boodschappen of een wasmand.
• Hou aan de kant van de deurkruk een ruimte van minstens 50 cm vrij.
• Laat deuren opendraaien naar de ruimte die je het minst gebruikt of die het leegst staat. Toilet- en badkamerdeuren laat je het best opendraaien naar de gangkant.
• Heb je weinig plaats? Dan zijn schuifdeuren een goed alternatief voor klassieke modellen. Zorg er wel voor dat ze breed genoeg zijn en vermijd zware exemplaren.
• Ga je voor glazen deuren of wanden? Neem dan veiligheidsglas als materiaal.

Gangen

• Zorg dat je gangen minstens 120 cm breed zijn. Met 150 op 150 cm bewegingsruimte aan het begin of einde van de gang maak je het rolstoelgebruikers een pak makkelijker.
• Vermijd drempels en zorg dat de gang overal evenveel is verlicht.
• Plaats een rookmelder met een sterk geluidsignaal en een duidelijk visueel alarmsignaal.

De leefruimte

• De leefruimte richt je het best naast of aansluitend op de keuken in.
• Een open concept met een flexibele invulling biedt je een pak meer bewegingsruimte. Gebruik eventueel schuifwanden als je leefruimtes toch van elkaar wil scheiden.
• Ook door met verschillende vloertypes te werken, kan je leefruimtes duidelijk afbakenen. Laat de verschillende vloerbedekkingen dan wel naad- en drempelloos op elkaar aansluiten.
• Kies voor een eetkamer en zithoek met genoeg bewegingsruimte. Denk daarom bij de aankoop van je woning al na over de opstelling van je meubels.
• Plaats de onderkant van je raamkaders niet hoger dan 65 à 75 cm van de grond. Door ramen zonder horizontale onderverdelingen kijk je zowel staand als zittend makkelijk naar buiten.
• Installeer het raambeslag op maximaal 120 cm van de grond.
• Heb je een terras of balkon? Gebruik een drempelloos draai- of schuifraam als toegang.

De keuken

• De keuken gebruik je vaak meerdere keren per dag. Besteed bij het ontwerp daarom de nodige aandacht aan ergonomie en gebruiksvriendelijkheid.
• Een keukenopbouw in een L- of een U-vorm is het toegankelijkst.
• Kies voor een werkblad in één aaneensluitend geheel.
• Laat minstens 120 cm plaats tussen elk keukentoestel, het werkblad en rond de keukentafel.
• Ga je voor een keukeneiland? Zorg dan rondom voor een doorgangsbreedte van 120 à 150 cm.
• Beperk de afstand tussen de kook-, spoel- en voorbereidingszones.
• Plaats werkbladen en keukentoestellen op een voor jou ergonomische hoogte. Zo spaar je je rug.
• Met lades kan je ook altijd makkelijk aan de spullen die achteraan in je keukenkasten staan.

De slaapkamer

• Kies een ruime slaapkamer en plaats die zo dicht mogelijk bij de badkamer. Een aansluitende badkamer is zelfs nog beter. Met een schuifdeur als toegang win je plaats.
• Laat minstens 90 cm vrij tussen je slaapkamermeubels. Een schuifdeurkleerkast is ook handig.
• Zorg dat je aan je kleerkast en aan minstens een kant van het bed genoeg ruimte laat voor een rolstoeldraaicirkel van 150 cm.

De badkamer

• Probeer in je woning een apart en voldoende ruim bezoekerstoilet te voorzien.
• Maak je badkamer zo groot mogelijk, zodat je genoeg zitplaats hebt en er met de rolstoel in kan.
• Laat de toilet- en badkamerdeuren naar buiten opendraaien. Dat is veilig en plaatsbesparend.
• Zorg voor stevige toilet- en badkamermuren om een steunbeugel of zitje aan te bevestigen.
• Kies voor een antislipvloer in je badkamer en douche.
• Zorg dat je verwarmingstoestel niet in de weg staat.
• 85 cm is de ideale hoogte om je wastafel zowel staand als zittend te gebruiken. Plaats een kastje vlakbij, maar niet onder je wastafel en ga voor een eengreepsmengkraan.
• Moet je kiezen tussen een douche of bad? Ga dan voor een inloopdouche met een vloeroppervlakte van minstens 100 op 100 cm.
• Heb je ook genoeg plaats voor een bad? Hou de badrand lager dan 50 cm van de grond. Met aan één kant van het bad een doorlopende tegelboord hou je de nodige spullen binnen handbereik.
• Een thermostatische douchekraan met afneembare douchekop is het gebruiksvriendelijkst.
• Plaats je badkamermeubels zo dat je in het midden een cirkel van 150 cm bewegingsruimte hebt.
• Een extra toilet in je badkamer is geen overbodige luxe, zeker omdat er meer plaats is dan in een aparte wc-ruimte. Laat 120 cm ruimte vrij vóór het toilet en 90 cm aan een van de zijkanten.
• De ideale toilethoogte hangt af van je lengte, maar 47 à 48 cm is voor de meesten oké.

Trappen

• Kies een stevige, rechte trap waarop je makkelijk een stoellift kan installeren. Zo kan je ook vlot heen en weer met zware voorwerpen. Een trap met tussenbordes is de tweede beste optie.
• Let erop dat je trap tussen beide leuningen minstens 90 cm breed is.
• Zorg dat alle treden even hoog zijn en dat ze over een antisliplaag beschikken.
• Vermijd treden met een overstekende neus, want daar kan je makkelijker over struikelen.
• Een trap zonder leuning ziet er misschien mooi uit, maar voor je veiligheid zijn leuningen een must. Laat ze bovendien doorlopen op het tussenbordes en tot voorbij de eerste en de laatste trede. Voor kleine kinderen vermijd je het best horizontale tussenprofielen in je leuningen.
• Komt je trap uit op een vide? Zorg dan voor een opstaande rand van 10 cm aan de overloop, zodat er niks in het trapgat kan vallen.

Opbergruimtes

• Voorzie vlakbij de keuken een opbergruimte voor je eetwaren, dranken en wat poetsmateriaal.
• Een dressing in je slaapkamer of tussen je slaap- en badkamer biedt meer plaats dan een kast.
• Probeer een aparte wasplaats te voorzien waarin je je wasmachine en droogkast naast elkaar kan zetten. Plaats ze op een verhoogje van een halve meter, zodat je er vlot in kan. Zo heb je onder de toestellen meteen plaats voor je wasmanden. Zorg dat je voor elk toestel minstens 110 cm plaats vrijlaat. Gebruik je wasplaats ineens als strijkruimte als die daar groot genoeg voor is.
• Voorzie de nodige plaats voor je afvalbakken. Grotere bakken zet je het best in je tuin of garage.
• Berg je tuingereedschap op in een tuinhuis, zodat je er snel bij kan als je aan de slag wil. Bekijk zeker of je er ook je fiets in kwijt kan.

Stopcontacten, schakelaars en andere bedieningen

• Voorzie genoeg stopcontacten en schakelaars en zorg dat je er makkelijk aan kan.
• Plaats lichtschakelaars naast de opendraaiende kant van de deur op een hoogte van 90 à 120 cm.
• Stopcontacten installeer je het best op ongeveer 50 cm boven de vloerafwerking. Maar voorzie er gerust ook een aantal op dezelfde hoogte als je lichtschakelaars. Handig om te stofzuigen!
• Met een parlofoon beantwoord je snel en makkelijk de deur. Een videofoon is nog handiger.

Verlichting

• Vermijd verlichting op ooghoogte, zodat die je niet verblindt. Vooral ’s nachts is dat belangrijk.
• Gebruik automatische verlichting met bewegingssensoren in de gangen.
• Zorg zowel voor functionele als sfeerverlichting op de juiste plaatsen en beperk het aantal kabels.
• Verlichting rondom het huis helpt om hindernissen te ontwijken en het sleutelgat te vinden en schrikt bovendien inbrekers af. Je kan zowel met sensoren, schakelaars als tijdsturing werken.

Rondom het huis

• Zorg voor een vlak en stevig wandelpad naar je voordeur van minstens 150 cm breed.
• Verhard je tuinpaden, maak ze breed genoeg en vervang trapjes en drempels door hellingen.
• Op onderhoudsvriendelijke, verharde tuinpaden en opritten glijd je minder snel uit.
• Heb je een vijver of zwembad? Plaats een stevige omheining, eventueel in combinatie met een elektronisch beveiligingssysteem.
• Maak je garage of carport minstens 330 cm en liefst 360 cm breed. Zo heb je genoeg plaats om in- en uit te stappen en om kasten, rekken of spullen tegen de muren te zetten.
• Probeer je garage of carport zo te plaatsen dat je er rechtstreeks in en uit kan zonder nat te worden.
• Kies voor een garagepoort en -verlichting die je automatisch kan bedienen.