De blowerdoortest: hoe werkt het en hoe zorg je voor een goede luchtdichtheid?

Bij het bouwen of renoveren van een woning speelt een goede luchtdichtheid een cruciale rol. Luchtlekken leiden tot warmteverlies, hogere energiekosten en een minder comfortabel binnenklimaat. Om inzicht te krijgen in de luchtdichtheid van je woning kan je een blowerdoortest laten uitvoeren. Wat houdt dat precies in? En hoe kan je ervoor zorgen dat je woning goed scoort? 

Wat is een blowerdoortest?

Met een blowerdoortest of luchtdichtheidstest meet je de luchtdichtheid van een woning. Het basisprincipe van de test bestaat uit het creëren van een drukverschil tussen binnen en buiten, waarna in kaart wordt gebracht hoeveel lucht door de gebouwschil dringt. 

Hoe werkt een blowerdoor- of luchtdichtheidstest?

Een blowerdoortest simuleert dat buiten de wind blaast aan vijf beaufort en bootst met andere woorden na hoeveel lucht je woning binnendringt. Als resultaat krijg je een v₅₀-waarde, een cijfer van 0 tot 12. Hoe lager de v₅₀-waarde, hoe beter je luchtdichtheidsscore. 

Waarom een blowerdoortest uitvoeren?

Een blowerdoortest helpt je om de plekken te identificeren waar lucht ontsnapt, zodat je deze luchtlekken kan dichten. Op die manier verbeter je de luchtdichtheid en energie-efficiëntie van je woning, waardoor je energieverbruik en energiekosten dalen. Luchtlekken kunnen ook voor een tochtgevoel zorgen en op termijn tot vochtproblemen leiden. Door de lekken te dichten, geniet je van meer comfort en een gezond binnenklimaat. Bij een nieuwbouwwoning kan een blowerdoortest ook het E-peil aanzienlijk laten dalen. 

Effect op het E-peil

Een goede luchtdichtheidstest heeft een positieve impact op het resultaat van de EPB-berekening, waardoor je woning een beter E-peil haalt. Een nieuwe of gerenoveerde woning met een goed isolatieniveau en aandacht voor de luchtdichtheid haalt doorgaans een v₅₀-waarde tussen 1 m³/h en 2 m³/h. Laat je geen luchtdichtheidstest uitvoeren, dan hanteert de EPB-aangifte standaard een v₅₀-waarde van 12 m³/h. Het loont dus de moeite om aandacht te besteden aan de luchtdichtheid en om een blowerdoortest te laten uitvoeren om het exacte luchtdichtheidsniveau te meten.

Hoeveel E-peilpunten je kan winnen met een luchtdichtheidstest hangt af van het resultaat. Er bestaat een vuistregel die zegt dat een daling van de v₅₀-waarde met 1 m³/h overeenkomt met de daling van 1 E-peilpunt. De waarden in deze tabel zijn ter indicatie. De exacte daling van je E-peil hangt af van verschillende factoren en kan enkel berekend worden in de EPB-software.

Voor wie is een blowerdoortest relevant?

Een blowerdoortest kan bij een nieuwbouwwoning of bij een ingrijpende energetische renovatie de luchtlekken in kaart brengen en het E-peil laten dalen. Maar ook bij een bestaande woning is een blowerdoortest een meerwaarde. De test geeft een goed zicht op de te behandelen zones. Meestal gaat het om venstertabletten, ramen en rolluikkasten. Met een siliconenspuit kan je al veel verhelpen. Bij een traditionele woning met een lege spouwmuur heeft het opvullen van die spouw met isolatie een goede impact op de luchtdichtheid. En als je nog een woning hebt zonder onderdak, loont het zeker de moeite om ook dat aan te pakken. 

Tip: Lees meer over isolatie in onze gratis gids.

Prijs luchtdichtheidstest 

De prijs van een blowerdoortest hangt af van verschillende factoren, zoals het type woning, het volume van de woning en de energiedeskundige die de test uitvoert. Gemiddeld kost een luchtdichtheidstest tussen de 300 en 400 euro inclusief btw. 

Is een luchtdichtheidstest verplicht?

In Vlaanderen, Brussel en Wallonië is een luchtdichtheidstest niet verplicht bij nieuwbouw of renovatie, maar het uitvoeren van de test kan wel helpen om een betere energie-efficiëntie te behalen en om je E-peil te laten zakken. Wil je een passiefhuiscertificaat behalen? Dan is de test wel verplicht en moet je een n₅₀-waarde van maximaal 0,6 luchtverversingen per uur behalen.

Wanneer kan een blowerdoortest uitgevoerd worden?

Een blowerdoortest kan op verschillende momenten uitgevoerd worden. Tijdens de bouw of renovatie kan je een tussentijdse test laten doen om luchtlekken op te sporen voordat de bouw of renovatie volledig is afgerond. Dit doe je best nadat je woning wind- en waterdicht is, maar voordat de binnenafwerking voltooid is. Zo kan je eventuele luchtlekken nog herstellen. Na de bouw of renovatie van je woning kan je de definitieve luchtdichtheidstest laten uitvoeren. Dit resultaat wordt gebruikt voor de EPB-aangifte. 

Hoe kan je je voorbereiden op een blowerdoortest? 

Wil je een blowerdoortest laten uitvoeren, dan zijn er enkele belangrijke voorwaarden waaraan je moet voldoen:

• De woning moet wind- en waterdicht zijn. Zorg dat alles ook gepleisterd is bij een traditioneel gemetselde woning.
• Alle ramen en deuren moeten geïnstalleerd zijn en afgesloten kunnen worden.
• Het ventilatiesysteem moet aanwezig zijn.
• Eventuele tijdelijke openingen, zoals buizen, kabelgoten of ventilatiekanalen moeten afgedicht worden tijdens de meting.
• Behoren de kelder of zolder niet tot het beschermd volume? Zorg dan dat je deze ruimtes kan afsluiten met een deur of luik. 

Lees ook nog onze tips voor een betere luchtdichtheid (onderaan in het artikel) om je voor te bereiden op de blowerdoortest. 

Verloop van een blowerdoortest

Om de blowerdoortest uit te voeren, wordt een buitendeur ‘vervangen’ door een frame met daarin een luchtdicht doek en een ventilator. De ventilator is verbonden met een laptop die de snelheid regelt én de gemeten waarden registreert. Voor een efficiënte luchtdichtheidsmeting moeten alle ramen en eventuele ventilatieroosters op de ramen dicht zijn, de mechanische ventilatie uitgeschakeld, alle toevoer- en afvoermonden afgedicht en alle binnendeuren opengezet om de luchtcirculatie te bevorderen.

Daarna wordt de woning in onderdruk en in overdruk geplaatst, telkens met een verschil van 50 pascal (Pa). De laptop meet het luchtvolume dat de ventilator aan- of afvoert om het drukverschil constant te houden. Dat luchtvolume komt overeen met de luchtlekken van de woning. Dat zijn gebreken in de luchtdichtheid ter hoogte van de aansluitingen tussen verschillende wanden, de ramen, een schouw… 

Indien gewenst wordt er (witte) rook in je woning geblazen om te kunnen zien waar deze luchtlekken zich precies bevinden. Op de plekken waar de rook door kieren en spleten ontsnapt, is de luchtdichtheid niet gegarandeerd.

Tip: Lees hier stap voor stap hoe een blowerdoortest in de praktijk verloopt. 

Resultaten blowerdoortest

Het resultaat van de blowerdoortest wordt uitgedrukt met de v₅₀-waarde. Die komt overeen met het effectief gemeten lekdebiet (in kubieke meter per uur) bij een drukverschil van 50 Pa. Door de v₅₀-waarde te delen door het verwarmd volume van de woning, bekom je de n₅₀-waarde, ofwel de hoeveelheid lucht die per uur vernieuwd wordt in een gebouw. Deze luchtverversingswaarde is ook de basis voor de vergelijking van de luchtdichtheid van verschillende gebouwen. 

De ventilatienorm NBN D50-001 schrijft bij mechanische ventilatie (type C) een n₅₀-waarde van maximum 3 voor, of drie luchtwisselingen per uur. Bij ventilatie met dubbele stroom en warmterecuperatie (type D) bedraagt de n₅₀-waarde 1: het luchtvolume in de woning wordt dan één keer vervangen per uur.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geldt zelfs een n₅₀-waarde van maximum 0,6 per uur voor nieuwbouw (passiefnorm) en van maximum 0,72 per uur voor ingrijpende renovaties die worden gelijkgesteld aan nieuwbouw. 

Wat als de resultaten niet goed zijn?

Zijn de resultaten van een blowerdoortest niet goed, dan is je woning niet voldoende luchtdicht. Dit kan negatieve gevolgen hebben op het vlak van energie-efficiëntie, comfort en gezondheid. Pak de te behandelen zones aan om de luchtdichtheid te verbeteren. 

Welke veelgemaakte fouten voorkomen een goed testresultaat?

Bij een blowerdoortest kunnen verschillende veelgemaakte fouten leiden tot een slecht resultaat. Hier zijn de meest voorkomende problemen:

• Kieren en naden bij aansluitingen van muren, vloeren en plafonds zijn niet luchtdicht afgewerkt.
• Er zijn koudebruggen aanwezig in de isolatie.
• Kieren, naden, ramen en deuren zijn niet correct afgesloten tijdens de test.
• Technische doorvoeren zoals kabels, leidingen of ventilatiekanalen zijn niet goed afgedicht tijdens de test.
• Mechanische ventilatiesystemen zijn niet goed afgesloten tijdens de test.

Voordelen van een goede luchtdichtheid

Het is belangrijk om tijdens de werken voldoende aandacht te besteden aan de luchtdichtheid. Een goede luchtdichtheid brengt namelijk enkele voordelen met zich mee:

• Beperkt de warmteverliezen en de indringing van koude lucht.
• Verhoogt de doeltreffendheid van de isolatie.
• Verbetert het rendement van de verwarmings- en ventilatiesystemen.
• Vermijdt schade aan de woning (vocht, schimmel…) doordat warme en vochtige lucht door de wanden dringt.
• Vermijdt tocht en verhoogt het comfort in de woning.
• Houdt omgevingsgeluiden beter tegen en zorgt voor meer akoestisch comfort.

Tips voor een betere luchtdichtheid

Wil je de luchtdichtheid van je woning verbeteren? Hier zijn enkele aandachtspunten voordat je een blowerdoortest laat uitvoeren:

• Zolder:
  • Werk het dampscherm perfect af.
  • Verlijm het scherm tegen de vloer en de gevel- of tussenmuur.
  • Plak alle doorvoeren luchtdicht af (ventilatie, verluchting centrale verwarming, kabeldoorvoeren voor zonnepanelen, …).
  • Hecht het scherm vast met voldoende nietjes.
• Dakvensters:
  • Breng luchtdichte tape aan op de aansluitingen met het houten gebinte.
  • Voorzie een vensterbank om de aansluiting met de spouw te dichten. Zo niet, zit je met een groot luchtlek.
• Ramen:
  • Kit de aanwezige naden rond de ramen (aanzet tussen raam en muur, vloer, ...) af.
  • Voorzie raamtabletten voordat je een blowerdoortest laat uitvoeren.
  • Besteed extra aandacht aan de afkasting indien je inbouwrolluiken plaatst.
• Kelder: Een kelder zorgt dikwijls voor zwakkere luchtdichtheidsprestaties door de aanwezigheid van een kelderdeur, leidingenschacht of zelfs een oude smeerput.
  • Breng een tochtstrip aan tegen de sluitlatten en een tochtborstel aan de onderkant van de kelderdeur;
  • Stop de leidingenschacht volledig dicht met isolatiewol of spuit PUR-schuim. Een andere optie is om de schacht volledig af te kasten op het gelijkvloers en op de verdiepingen. Een combinatie van beide is natuurlijk nog beter.
  • Een smeerput voorzie je van een luchtdicht kader.
• Garage: Een poort is op zich nooit luchtdicht (dit mag ook niet, aangezien de uitlaatgassen moeten kunnen ontsnappen). Door de zijkanten van het ijzeren frame met de nodige zorg af te werken, verbeter je de luchtdichtheid al voor een stuk.
• Dampkap: Voorzie een rooster met terugslagkleppen voor de dampkap of kies voor een recirculatiedampkap. 

FAQ: blowerdoor