Tuinaanleg: van de juiste aanpak tot het kostenplaatje

Ga je je tuin (her)aanleggen? Dan stel je jezelf ongetwijfeld heel wat vragen: hoe begin je eraan en in welke periode van het jaar? Hoe zorg je voor een groen gazon en een goede afwatering? Waar voorzie je best tuinverlichting? En wat kost dit allemaal? We maken je wegwijs in wat je zeker moet weten over tuinaanleg.

Hoe bereid je de aanleg van je tuin voor? 

Het aanleggen van een tuin begint met een goede planning en voorbereiding. Je doet dit ook best in een droge periode waarin het niet vriest. Een bevroren of natgeregende ondergrond bemoeilijkt namelijk het werk. Wanneer je welke planten en groenten het beste zaait, vind je in deze kalender.

Volg deze zeven stappen om een tuin aan te leggen die niet alleen mooi is, maar ook goed functioneert en makkelijk is in onderhoud.

1. Planning en ontwerp

Bepaal het doel van je tuin (siertuin, moestuin, ontspanningsruimte). Maak een ruwe schets van hoe je de tuin wilt indelen, inclusief paden, borders, bloembedden en eventuele extra functies zoals een vijver of zithoek.

2. Grondanalyse

Neem bodemstalen van verschillende delen van de tuin. Laat ze analyseren door een professioneel laboratorium om de pH-waarde, textuur, voedingsstoffen en eventuele verontreinigingen te bepalen.

3. Bodemverbetering

Op basis van de grondanalyse, kan je organisch materiaal toevoegen, zoals compost of mest om de bodemstructuur te verbeteren en de voedingsstoffen aan te vullen. Pas de pH-waarde aan indien nodig door kalk toe te voegen voor zure grond of zwavel voor alkalische grond.

4. Drainage voorzien

Controleer de natuurlijke drainage van het terrein en pas indien nodig de helling aan om wateroverlast te voorkomen. Overweeg het installeren van afvoerbuizen of greppels om regenwater af te voeren. Installeer irrigatiesystemen zoals druppelirrigatie of sproeiers om efficiënt water te geven aan planten en je gazon.

5. Verlichting en elektriciteit voorzien

Bepaal waar je tuinverlichting wilt plaatsen voor zowel functionele als decoratieve doeleinden. Installeer elektriciteitsleidingen ondergronds of gebruik verlichting op zonne-energie. Zorg ervoor dat alle elektrische installaties voldoen aan de geldende veiligheidsvoorschriften.

6. Aanleggen van tuinpaden, bloembedden en beplanting

Leg tuinpaden aan met grind, tegels, houtsnippers of gras. Maak plantbedden klaar door de grond los te maken en eventueel bodemverbeteraar toe te voegen. Plant bomen, struiken, bloemen en andere gewassen volgens je tuinontwerp en houd rekening met hun behoeften aan zonlicht, water en ruimte.

7. Onderhoud je tuin

Zorg voor regelmatig onderhoud zoals maaien, wieden, snoeien en bemesten. Controleer regelmatig de drainage en bewateringssystemen om ervoor te zorgen dat ze goed functioneren.

Hoe kies je de juiste planten voor je tuin?

Het kiezen van de juiste planten voor je tuin is essentieel voor het creëren van een harmonieus en goed functionerend groen landschap. Bij het maken van de juiste keuzes voor jouw tuin moet je rekening houden met het bodemtype, de hoeveelheid zonlicht en de gewenste uitstraling van je tuin:

Bodemtype:

• Kies planten die goed gedijen in het specifieke bodemtype van je tuin. Als je een zanderige grond hebt, kies dan voor planten die goed tegen de droogte kunnen en gedijen in goed doorlatende bodems. Voor kleigrond zijn planten nodig die goed  om kunnen met zwaardere, vochtige grond.
• Als de bodemkwaliteit niet ideaal is, overweeg dan bodemverbeteraars toe te voegen om de groeiomstandigheden te verbeteren.

Hoeveelheid zonlicht:

• Beoordeel de hoeveelheid zonlicht die verschillende delen van je tuin ontvangen gedurende de dag (volle zon, halfschaduw, schaduw).
• Kies planten die geschikt zijn voor de specifieke lichtomstandigheden in verschillende delen van je tuin. Voor zonnige plekken kies je planten die van volle zon houden, terwijl schaduwrijke gebieden geschikt zijn voor planten die gedijen in de schaduw.
• Overweeg ook planten die tolerant zijn voor variërende lichtomstandigheden als je tuin zowel zonnige als schaduwrijke plekken heeft.

Gewenste uitstraling:

• Bepaal de gewenste stijl en sfeer van je tuin: modern, landelijk, een prairietuin, ...
• Kies planten die passen bij de gewenste uitstraling. 
• Let op de hoogte, vorm, kleur en bloeiperiode van de planten voor een evenwichtige en aantrekkelijke compositie.

Welke regels gelden er voor tuinaanleg? Heb je een vergunning nodig? 

Het is altijd verstandig om contact op te nemen met je gemeente voordat je begint met een groot tuinproject om ervoor te zorgen dat je voldoet aan de geldende regels. Zo heb je voor sommige werken een vergunning nodig, denk maar aan het bouwen van tuinhuizen, poolhouses of andere permanente structuren. Om wateroverlast tegen te gaan, is het aan te raden om zo weinig mogelijk te verharden. Per gemeente kunnen de regels hiervoor verschillen. Kijk dus na hoe het voor jouw gemeente geregeld is. En vergeet niet dat je ook gebonden bent aan specifieke wetgeving voor de afvoer van regenwater. 

Zelf je tuin aanleggen of uitbesteden?

Ben je een handige Harry met best wel wat plantenkennis? Dan kan je proberen om je tuin zelf aan te leggen. Bereid je wel goed voor en zorg dat je alles van materialen en gereedschap voorhanden hebt zodat de verschillende stappen vlot op elkaar kunnen volgen. Reken op enkele weken vooraleer je dit zelf allemaal klaar krijgt. Maak zeker deze beginnersfouten niet. Door je tuin zelf aan te leggen, behoud je de volledige controle over de timing en spaar je wat uit.

Heb je geen groene vingers of geen tijd om zelf aan de slag te gaan? Dan kan je beroep doen op een tuinaannemer. Kies dan bij voorkeur een aannemer uit je buurt. Dat scheelt je niet alleen een pak aan transportkosten, je aannemer is dan ook vertrouwd met jouw omgeving en weet welke planten het hier goed doen. Je kan eventueel ook het periodiek onderhoud van je tuin aan deze aannemer uitbesteden.

Stappenplan voor wie zelf zijn tuin wil aanleggen

Eerst en vooral: begin niet lukraak maar vertrek van een goed tuinontwerp. Daarin staat duidelijk uitgewerkt hoe je tuin er moet uitzien en welke elementen en beplanting er allemaal komen. Deze vier vragen moet je jezelf op voorhand ook zeker stellen.

1. Bereid je tuin voor

Stap één is zorgen voor een goede ondergrond. Zeker de eerste 30 tot 40 centimeter moeten in orde zijn. Tijdens je bouw- of renovatiewerken zijn er waarschijnlijk heel wat machines overheen gereden. Om opnieuw bodemleven te creëren, moet je de grond eerst verbeteren en weer losmaken. Verwijder wat weg moet, graaf oude wortels uit en egaliseer de grond indien nodig.  

Denk zeker ook na over de oriëntatie van je tuin. Is die tuin gericht naar het warme zuiden, natte westen of koude noorden? Dit zal bepalen welke planten je best waar plaatst en of je extra schaduw moet creëren. Soms moet je niet helemaal vanaf nul beginnen. Mooie bomen, struiken of planten die er al staan kunnen je nieuwe tuin structuur geven. Verwerk ze in je ontwerp.

2. Leg verharding aan

Markeer de locaties waar je tuinpaden, de oprit en het terras moeten komen volgens je ontwerp. Graaf daar de grond uit en zorg voor een stevige ondergrond. Leg de bestrating, zoals tegels, klinkers of grind, volgens de instructies van de fabrikant. Zorg ervoor dat alles waterpas ligt en vul eventueel de voegen. 

3. Plaats de planten 

Graaf plantgaten op de juiste afstanden volgens je ontwerp en de behoeften van de planten. Zet de planten in de plantgaten en op de juiste diepte. Vul de plantgaten aan met aarde en druk de grond voorzichtig aan rond de planten. Geef de planten water en doe dit regelmatig tijdens de eerste weken na het aanplanten.

4. Werk je tuin af

Voeg mulch toe rondom de planten om vocht vast te houden en onkruidgroei te verminderen. Installeer eventuele decoratieve elementen, zoals een waterpartij of beeld, en verwijder eventueel bouwafval of overtollige materialen. Nu kan je met het leukste werkje beginnen, je tuin en terras inrichten.

Hoe vaak moet je een tuin onderhouden? 

Elke maand van het jaar staan er specifieke tuinklussen op de agenda. In onze Tuinklussentool lees je er echt alles over. Deze beknopte kalender helpt je alvast op weg:

Januari:

• Controleer op vorstschade en bescherm gevoelige planten.
• Maak plannen voor het komende tuinseizoen en bestel zaden of benodigdheden.

Februari:

• Begin met het voorzaaien van zaden voor vroege gewassen binnenshuis.
• Maak je tuingereedschap schoon en controleer de voorraad van tuinbenodigdheden.

Maart:

• Zaai vroege gewassen zoals erwten, spinazie en radijsjes in de volle grond.
• Begin met het wieden en mulchen van tuinbedden om onkruidgroei te minimaliseren.

April:

• Plant zaailingen van warmteminnende gewassen zoals tomaten, paprika's en courgettes.
• Start met regelmatig bemesten van planten en gazon.

Mei:

• Onderhoud je gazon, inclusief maaien en beluchten.
• Geef voldoende water, vooral tijdens droge periodes.

Juni:

• Oogst vroege gewassen zoals sla, radijsjes en jonge wortelen.
• Controleer voortdurend op plagen en ziekten, en tref indien nodig passende maatregelen.

Juli:

• Oogst zomergewassen.
• Snoei regelmatig struiken en heggen om de vorm te behouden.

Augustus:

• Oogst en conserveer de opbrengst uit de moestuin.
• Bereid je tuin voor op de herfst door vaste planten te verplanten of te verdelen.

September:

• Plant herfst- en wintergewassen zoals kool, prei en spruitjes.
• Ruim plantenresten op en breng mulch aan voor bescherming tijdens de winter.

Oktober:

• Doe een laatste gazononderhoud zoals verticuteren en bemesten voor de winter.
• Plant bloembollen voor de lente.

November:

• Bescherm gevoelige planten tegen vorst door ze af te dekken of naar binnen te brengen.
• Controleer op schade door wind en regen, repareer indien nodig.

December:

• Blijf alert op onverwachte problemen zoals ziekten of plagen.
• Plan voor het nieuwe jaar.

Welke prijs betaal je om je tuin aan te leggen?

Reken op een prijs tussen 40 en 60 euro per uur voor het maken van een ontwerp en op 30 tot 45 euro per uur voor de uitvoering. Dit bedrag hangt wel af van de omvang van het project, de werken die uitgevoerd moeten worden en de aannemer en tuinarchitect waar je mee samenwerkt. Wil je de prijs zo laag mogelijk houden, volg dan zeker deze tips van een tuinexpert. Of doe de aanleg grotendeels zelf, zo hoef je geen werkuren te betalen.

De prijs van je tuin heb je voor een groot stuk ook zelf in de hand. Zo zijn er heel wat mogelijkheden voor terrastegels in allerlei prijscategorieën. Keramische en betontegels zijn bijvoorbeeld voordeliger dan natuursteen. Vraag ook meerdere vloerders om een offerte. Zo kan je vergelijken wat ze aanbieden voor welke prijs. Of je kan natuurlijk ook je terras zelf aanleggen.

Voor de beplanting in je tuin kan het ook alle kanten op. Jonge bomen en planten zijn daarbij een pak goedkoper dan volgroeide exemplaren. En ook een gazon aanleggen is zeker niet duur en kan je makkelijk zelf doen. Heb je nog niet het budget om je hele tuin aan te planten, voorzie dan als tussenoplossing meer gras.

Enkele richtprijzen:

Gazon (excl. btw): 

• vanaf 3 euro/m² voor graszaad
• van 6 tot 12 euro/m² voor grasmatten 
• van 16 tot 36 euro/m² voor kunstgras

Bladhoudende haagplanten: 

• tussen 18/20 euro tot 50 euro per plant

Tuinonderhoud: 

• 30 à 40 euro per uur

Terras: 

FAQ tuin aanleggen