Een energetische renovatie is de beste investering die je kan doen in je woning. Niet alleen op lange termijn omdat de waarde van je woning stijgt, maar ook op korte termijn. Want je geniet onmiddellijk een lagere energiefactuur en een beter comfort. Maar de vraag is natuurlijk waar je moet beginnen. Dit artikel biedt een leidraad om je energetische verbouwing op lange termijn in goede banen te leiden.
Een kleine kanttekening: je kan onderstaande stappen zonder problemen in volgorde afwerken, maar in de praktijk is het vaak interessant om een aantal ingrepen te combineren. Staar je bovendien ook niet blind op één maatregel, maar probeer vanaf het begin een totaalplan op te stellen. Een gouden regel: als je kiest voor een bepaalde energetische maatregel, mag deze ingreep de volgende niet uitsluiten. Hierbij is het advies van een architect of energiedeskundige zeer nuttig.
Voor sommige van deze ingrepen heb je mogelijk een vergunning nodig of geldt er een meldingsplicht. Informeer je goed voor je met de werken start.
1. Dakisolatie
Een slecht geïsoleerd dak is goed voor haast een derde van alle warmteverliezen, of twee keer zo veel dan door niet-geïsoleerde buitenmuren. Specialisten zijn het er dan ook over eens dat het isoleren van je dak de allereerste energiemaatregel is, die je ook het snelst terugverdient. Bovendien creëer je meteen een degelijke basis voor de plaatsing (in een latere fase) van zonnepanelen bijvoorbeeld.
Laat je niet verleiden om eerst de technieken te plaatsen, want dan kost het je achteraf een pak moeite en geld om je dak alsnog in orde te brengen
Je dak isoleren is vaak minder ingrijpend dan je zou denken. Als je de bovenste verdieping enkel als opslagplaats gebruikt, volstaat het om alleen de zoldervloer te isoleren. Wil je volwaardige leefruimtes boven, dan moet je het dak isoleren.
Vermijd deze fout
Vaak is een grondige dakrenovatie slechts het begin van een totaalaanpak van je woning. Ben je van plan om de buitenmuren nog na te isoleren aan de buitenzijde, zorg dan alvast voor een voldoende grote oversteek ter hoogte van de gevels en de puntgevels, zodat je dak na de na-isolatiewerken mooi aansluit op de buitenmuren.
2. Muren en ramen
Na het dak vormen je buitenmuren de op een na grootste bron van warmteverlies. Deze hangen onvermijdelijk samen met je ramen en deuren. Isoleer je de muren, maar behoud je je oude ramen, dan zal er meer condens neerslaan op de ramen. Omgekeerd geldt eveneens dat wanneer je je oude ramen vervangt door superisolerende ramen, en je muren niet of minder goed isoleren, het gevaar bestaat op condensatie op je muren. En dat is nefaster voor de gebouwschil. Daarom beschouwen we hier het na-isoleren van je muren en vervangen van je ramen en deuren als één logisch geheel.
Muren na-isoleren
Om je buitenmuren te isoleren heb je drie opties: isoleren van de buitenmuren aan de buitenzijde (de meest doeltreffende, maar ook meest ingrijpende optie), isoleren aan de binnenzijde of het laten opvullen van de spouw met een isolerend materiaal.
Ramen vervangen
Als je je ramen vervangt als onderdeel van een grondige renovatie, heb je op energetisch vlak eigenlijk maar twee opties: ofwel kies je voor dubbel hoogrendementsglas (U-waarde 1.1 à 0.9 W/m2K), ofwel voor driedubbele beglazing (U-waarde lager dan 0.8 W/m2K). Laat je voor het bepalen van het isolatieniveau van je ramen adviseren door een architect of EPB-verslaggever.
Een investering in driedubbel glas verdien je nauwelijks terug als je muren niet beter geïsoleerd zijn dan de ramen. Kies het isolatieniveau van je ramen daarom in functie van de isolatie van de overige constructiedelen, zoals de muren en het dak. Zo vermijd je bouwfysische problemen (zoals onder andere condensatie, met het risico op schimmelvorming e.d. tot gevolg).
Vermijd deze fout
Als je je bestaande woning na-isoleert en de ramen vervangt, verbeter je niet alleen het isolatieniveau maar ook de luchtdichtheid. Investeer daarom meteen ook in ventilatie. Dit kan een D-systeem zijn, waarbij zowel de aan- als afvoer automatisch gebeurt. Of een C-systeem waarbij de lucht natuurlijk binnenkomt via roosters in de ramen, en met een ventilator weer wordt weggezogen. In dit laatste geval is het vervangen van de ramen dé uitgelezen kans om verluchtingsroosters op de ramen te voorzien!
3. Vloerisolatie
Het isoleren van de vloer is na het dak en de muren de laatste stap om je volledige gebouwschil energiezuinig te maken. Let wel: dit is niet altijd even evident. Is de woning deels of volledig onderkelderd, dan kan je redelijk eenvoudig isolatieplaten aanbrengen tegen het plafond van de (kruip)kelder. Ligt de bestaande vloer op volle grond, dan zijn er ingrijpender werken nodig.
Vermijd deze fout
Voor isolatie geldt dat elke centimeter telt. Als je de moeite neemt om je volledige vloer door een aannemer te laten uitgraven en opnieuw op te bouwen – wanneer je bijvoorbeeld wil overschakelen van radiatoren op vloerverwarming – controleer dan tussentijds goed of de gewenste diktes gehaald worden. Vooral na het uitgraven van de grond is een controle aan te raden. Dit is niet alleen belangrijk voor je EPB-aangifte (als je verbouwing EPB-plichtig is tenminste), maar het verhoogt ook het rendement van je vloerverwarming.
4. De technieken
De laatste stap van je energetische renovatie is het optimaliseren van de technieken. Dat wil zeggen: alles wat te maken heeft met verwarming, sanitair warm water, ventilatie en elektriciteit. Door goed te isoleren (zie stappen 1, 2 en 3) zal je energieverbruik sowieso al 30 tot 40 procent dalen. Maar je kan het nóg beter doen door te investeren in efficiënte verwarmingssystemen in combinatie met hernieuwbare energie. Een verwarmingsketel van 20 jaar of ouder zou je sowieso moeten vervangen door een moderne condensatieketel.
Zonneboiler of PV-panelen?
Met een zonneboilerinstallatie kan je tot 60 procent van je jaarlijkse warmwaterbehoefte dekken met zonne-energie. Deze investering is vooral interessant voor grotere gezinnen, pakweg vanaf vier personen, met een grote warmwaterbehoefte. Want hoe raar het ook mag klinken: hoe meer water je verbruikt, hoe meer je in verhouding bespaart met een zonneboiler.
Het plaatsen van PV-panelen voor het opwekken van elektriciteit is voor de meeste huishoudens interessant. Gemiddeld verdien je een PV-installatie binnen de acht jaar terug en geniet je vervolgens tot zeventien jaar van gratis elektriciteit. Bijkomend voordeel van PV-panelen: als je renovatie EPB-plichtig is, kan je je E-peil met PV-panelen gevoelig doen dalen.
Warmtepomp
De investering in een zonneboiler of PV-installatie komt boven op je traditionele condensatieketel. Wil je ook je verwarmingssysteem zelf verduurzamen, dan kan je de stap naar een warmtepomp overwegen. Let wel: dit is enkel mogelijk in een zeer goed geïsoleerde woningen met een verwarming op lage temperatuur (via vloerverwarming of radiatoren op lage temperatuur). Echt interessant wordt het als je tegelijk ook PV-panelen plaatst, omdat je dan de elektriciteit voor je warmtepomp zelf kan opwekken.
Vermijd deze fout
Voor een goede werking moet je verwarmingssysteem optimaal afgestemd zijn op de warmtebehoefte van je woning. Als je om praktische redenen verplicht bent om eerst je cv-ketel te vervangen en pas daarna je woning energetisch te renoveren, bespreek dit dan op voorhand met je cv-installateur zodat hij een toestel kan plaatsen met voldoende modulerend vermogen dat ook achteraf nog perfect werkt en niet de hele tijd aan- en uitspringt.
Voor praktisch al deze investeringen kan je een premie krijgen. Welke dat zijn, ontdek je via onze Premielinker.
