Je tuin ontwerpen: van aanpak tot kostprijs

Belgen hebben niet alleen een baksteen in de maag, ze houden ook van een eigen stukje groen aan hun woning. Wil je je tuin (laten) ontwerpen, maar weet je niet goed hoe je daar best aan begint? We maken je graag wegwijs: van de juiste aanpak tot het kostenplaatje.

Waarvoor dient een tuinontwerp?

Wil je een mooie, functionele tuin met aandacht voor biodiversiteit en het klimaat? Een tuinontwerp houdt hier overal rekening mee.

Een tuinontwerp helpt bij het creëren van een mooie, aantrekkelijke buitenruimte. Het omvat kleurenschema's, plantenkeuzes en zorgt voor visuele harmonie.
Het verbetert de functionaliteit van een tuin: door te bepalen waar paden, terrassen, gazons en andere functionele zones komen, wordt een tuin makkelijker in gebruik en onderhoud.
Een goed ontworpen tuin kan de waarde van een woning verhogen. Het kan ook helpen om problemen zoals waterafvoer, schaduwbeheer en privacy aan te pakken.
Een tuinontwerp kan gericht zijn op het bevorderen van biodiversiteit, het verminderen van de ecologische voetafdruk van de tuin en het aanpassen van de tuin aan het veranderende klimaat.

Wat moet er allemaal op een tuinontwerp staan?

Een uitgebreid tuinontwerp kan verschillende elementen bevatten, afhankelijk van de grootte van de tuin, de gewenste stijl en het doel van het ontwerp. Hier zijn enkele belangrijke punten die doorgaans worden opgenomen:

Een gedetailleerde plattegrond van de tuin, inclusief afmetingen en oriëntatie ten opzichte van de zon.
Een overzicht van de verschillende zones, zoals een terrasgedeelte, een gazon, bloemperken, moestuin, speelgebied, enz.
De locatie en lay-out van paden, loopbruggen, trappen en toegangspunten tot de tuin.
Een plan voor de positionering en selectie van planten, bomen, struiken, bloemen en andere vegetatie.
Meer uitleg over de materialen voor terrassen, paden, omheiningen, muren, en eventuele andere structurele elementen.
Als er een waterpartij is, zoals vijvers, fonteinen of beken, worden deze ook opgenomen in het ontwerp.
De plaatsing van buitenverlichting voor de sfeer, veiligheid en accentuering van bepaalde paden en planten.
De positie van tuinmeubilair, zoals tafels, stoelen, banken en andere accessoires zoals plantenbakken, beelden, enz.
Aanwijzingen voor het onderhoud van de tuin, inclusief snoeien, bemesten, bewateren en algemeen tuinonderhoud.
Illustraties, schetsen of moodboards kunnen worden opgenomen om de beoogde sfeer en stijl van de tuin te visualiseren.

Waarom is een tuinontwerp belangrijk?

In een goed ontworpen tuin wordt elke centimeter optimaal benut. Zo geniet je van een functionele buitenruimte die er mooi uitziet en past bij jouw behoeftes. Denk maar aan een gezellige zithoek, een plaats waar de kinderen kunnen spelen, een moestuin of andere gewenste tuinzones. Door vooraf een gedetailleerd ontwerp te laten maken voor je tuin, bespaar je ook op onnodige kosten en herstelwerken in de toekomst. Je tuin zal veel onderhoudsvriendelijker zijn en efficiënt omgaan met waterverbruik.

Hoe begin je aan een tuinontwerp?

Vooraleer je start met het maken van een ontwerp, moet je eerst goed nadenken over wat je precies verwacht van je tuin. Wil je daar vooral ontspannen en rustig lezen? Kook je graag buiten? Hou je wel of helemaal niet van tuinklusjes en -onderhoud? Moet er een zwembad, tuinhuis of ander bijgebouw in voorzien worden? En vooral: welk budget ga je hier aan besteden? Stuk voor stuk vragen die bepalen hoe jouw tuinplan er zal uitzien.

Wat voor jou prioritair is, moet je zeker in het ontwerp opnemen, andere zaken kunnen misschien nog enkele jaren wachten. Neem ook je tijd voor je begint om zoveel mogelijk inspiratie op te doen via tuintijdschriften, beurzen, opentuindagen, …

© Getty Images
Foto Het Tuinaannemereffect
Foto Het Tuinaannemereffect

Welke stijlen zijn er allemaal?

Er zijn verschillende stijlen voor tuinen, elk met hun eigen kenmerken en esthetiek. Hier zijn enkele van de meest populaire:

Zelf je tuinontwerp maken of tuinarchitect inschakelen?

Er bestaan heel wat tools waarmee je zelf een 3D-visualisatie van je tuin kan maken. Daarmee kan je zelf een ontwerp voor je tuin uitwerken. Het is raadzaam om eerst de stukken van je tuin in kaart te brengen die je wilt aanleggen met beplanting of verharding. Vervolgens kan je dan gazon aanbrengen op de plekken die open blijven. Denk ook aan je privacy en zorg voor een tuinafsluiting of natuurlijke afsluiting van struiken of bomen.

Wordt dit voor jou toch wat te complex? Je kan het ontwerpen van je tuin ook overlaten aan een tuinarchitect. Die maakt jouw tuinplan, rekening houdend met jouw wensen, budget en onderhoudseisen, de bloeitijden van planten, kleurencombinaties en ruimtelijke effecten. Je krijgt alles gepresenteerd op een driedimensionaal beeld van de tuin op verschillende tijdstippen van het jaar. Hierop staan onder meer planten, gazon, terras, eventuele trappen, waterpartijen en afsluitingen. Nog een taak van de tuinarchitect: hij volgt de uitvoering van het ontwerp goed op.

Geduld is een absolute vereiste als je je tuin gaat aanleggen. Als je beroep doet op een tuinarchitect, zit er zo’n half jaar tussen je eerste afspraak en het aanleggen van de tuin. Afhankelijk van welke planten je zet, is de tuin na 2 tot 2,5 jaar volgroeid.

© Getty Images
© Gardival
Foto Renson

Tuinaannemer of tuinarchitect?

Je kan voor het ontwerpen van je tuin niet alleen terecht bij een tuinarchitect. Er zijn ook tuinaannemers die het hele proces voor jou uit handen nemen: van het maken van het ontwerp, tot de aanleg van je tuin en het periodiek onderhoud ervan. Om er zeker van te zijn dat je een betrouwbare tuinaannemer of -architect kiest, is het verstandig om enkele referenties te vragen.

Zelf je ontwerp maken: stappenplan

Weet je welke zones je wil in je tuin, waar je privacy, schaduw en de waterafvoer wenst en heb je voldoende inspiratie opgedaan over welke tuinstijl je wenst? Dan is het tijd om aan de slag te gaan en je ontwerp uit te werken.

Stap 1: breng je tuin in kaart

Meet de tuin op en ook de verschillende zones die je er in wil aanbrengen. Zorg dat je een goed inzicht hebt in de bodemgesteldheid, waar en wanneer de zon en schaduw zich overal bevinden en de eventuele bestaande beplanting die je wil behouden. Zo krijg je een goed zicht op de mogelijkheden en beperkingen van de oppervlakte. Teken dit allemaal uit op een plattegrond op schaal. Je kan dit op papier zetten of digitaal aanpakken met een tool waarmee je tuinen kan ontwerpen.

Stap 2: brainstormen en schetsen

Maak verschillende lay-outs voor je tuin. Experimenteer met zones, paden, planten en structurele elementen. Dit creatief proces kan even duren tot je de indeling hebt die helemaal aansluit bij wat je wil.

Stap 3: materialen en planten kiezen

Op basis van het klimaat in je tuin, de bodem en hoe vaak je de tuin wil onderhouden, kan je een selectie maken van planten. Zoek ook uit welke materialen je verkiest voor je terras, tuinpaden en andere verhardingen.

Stap 4: ontwerp afwerken

Na het toevoegen van de laatste details, zoals tuinverlichting, tuinmeubels en eventuele accessoires, aan je schetsen, kan je het ontwerp definitief uitwerken. Op basis daarvan kan je inschatten hoeveel tijd en budget je nodig hebt om de tuin te realiseren. Vraag daarna offertes op om een kostenraming en timing van de werken samen te stellen.

Wat is de prijs van een tuinarchitect?

Maak je zelf een ontwerp via een gratis tool? Dan zal dit je vooral tijd en opzoekingswerk kosten. Besteed je het maken van het ontwerp uit aan een tuinarchitect, dan zijn er meerdere manieren waarop die zijn factuur kan opstellen. Sommige architecten werken met een uurloontarief, anderen met een tarief per ontwerp of vaste tarieven voor bepaalde prestaties. Je vraagt best bij meerdere architecten een offerte op om goed te kunnen vergelijken wat je voor je geld krijgt. Ook de grootte van je tuin speelt een rol. Reken op tarieven van 500 euro tot 1.500 euro. Om je budget onder controle te houden, lees je er best ook deze tips eens op na.

Heb je een vergunning nodig om je tuin aan te leggen?

Doorgaans heb je hier geen vergunning voor nodig, maar het is altijd verstandig om vooraf contact op te nemen met je gemeente om na te gaan of er specifieke vergunningen of toestemmingen nodig zijn voor je tuinproject. Zo voorkom je mogelijke overtredingen.

Win zeker advies in bij je gemeente als:

je grote structuren wil bouwen in je tuin, zoals een tuinhuis, serre, pergola of zwembad.
je tuin in beschermd gebied ligt, zoals een natuurgebied, een gebied met cultureel erfgoed of een gebied met landschapsbehoud.
jouw gemeente specifieke regels heeft met betrekking tot tuinontwerp en landschapsarchitectuur. Dat kan van toepassing zijn op het kappen van bomen, het aanleggen van vijvers of waterpartijen, en het gebruik van bepaalde materialen.

Enkele praktische tips voor je tuinontwerp

Ken je omgeving: zorg dat je de omgeving van je tuin goed leert kennen. Denk aan het grondtype, de stand van de zon gedurende de dag en de windrichting.
Denk goed na over wat je precies verwacht van je tuin. Wil je een ontspannende oase, een speelruimte voor de kinderen, een moestuin of een combinatie daarvan?
Blijf schetsen tot je tevreden bent. Start met de grenzen van je perceel, eventuele bestaande gebouwen of paden en markeer belangrijke kenmerken zoals bomen, heuvels of waterpartijen.
Kies planten die goed gedijen in jouw klimaat, bodemgesteldheid en lichtomstandigheden. Informeer je over de bloeitijden en bladverkleuring, om het hele jaar door te genieten van je tuin

Op zoek naar inspiratie?

FAQ tuinontwerp

Sommige architecten werken met een uurloontarief, anderen met een tarief per ontwerp of vaste tarieven voor bepaalde prestaties. Je vraagt best meerdere offertes op om te kunnen vergelijken. Ook de grootte van je tuin speelt een rol. Reken op tarieven vanaf 500 euro tot 1.500 euro.

Je moet rekening houden met verschillende factoren: de omgeving en het klimaat, de functie en het gebruik van de ruimte, de esthetiek in het ontwerp, de keuze van geschikte planten en materialen en eventuele wettelijke beperkingen of vergunningen die nodig kunnen zijn.

Er bestaan heel wat tools waarmee je zelf een 3D-visualisatie van je tuin kan maken. Het is raadzaam om eerst de stukken van je tuin in kaart te brengen die je wilt aanleggen met beplanting of verharding. Vervolgens kan je dan gazon en andere elementen aanbrengen. Je kan natuurlijk ook manueel een ontwerp schetsen op papier.

Dat hangt af van de grootte van de tuin, het gewenste ontwerp, de gekozen materialen en planten en de arbeidskosten in jouw regio. Reken op enkele duizenden euro's voor een kleine tuin. Voor grotere tuinen of projecten met complexe ontwerpen en hoogwaardige materialen kunnen de kosten veel hoger uitvallen.