Duurzaam renoveren gaat verder dan het energiezuiniger maken van je woning

Wil je duurzaam renoveren? Goede isolatie is essentieel, net zoals duurzame materialen en een ventilatiesysteem. Een warmtepomp of zonneboiler kan bovendien je energieverbruik verlagen. Deze en andere stappen helpen je naar een duurzame woning, zonder aan comfort in te boeten.

Wat is duurzaam renoveren?

Duurzaam renoveren gaat veel verder dan louter het energiezuiniger maken van een huis of appartement. 

• Duurzame isolatie
  Uiteraard begint alles met een goede isolatie. Door ervoor te zorgen dat de bouwschil, de basis van je woning, goed geïsoleerd is, kom je al heel ver. Denk aan dakisolatie, vloerisolatie, gevelisolatie, spouwmuurisolatie en binnenmuurisolatie. Durf bij de keuze van je isolatiemateriaal te kiezen voor duurzame materialen, zoals papiersnippers, houtwol, vlas, … 
• Duurzame materialen
  Kies bij duurzame renovatie voor biobased of gerecycleerde materialen, gerecupereerde materialen, materialen met een zero-footprint of materialen die lokaal geproduceerd worden.
• Duurzame lucht
  Een goede isolatie gaat hand in hand met luchtdichtheid. Door te isoleren zal zo weinig mogelijk warmte ontsnappen tussen kieren en spleten, maar verse lucht kan zo niet meer de woning binnendringen. Voorzie dus een goede ventilatie. Welke ventilatiesysteem je ook kiest, zorg voor een goede aan- en afvoer van lucht. Hou de luchtvochtigheid van je woning in de gaten, want die draagt bij aan een gezond binnenklimaat.
• Duurzame warmte
  Een duurzaam verwarmingssysteem mag niet ontbreken bij een duurzame renovatie. Sluit aan op een warmtenet of kies voor een lagetemperatuurverwarming, zoals een warmtepomp met vloerverwarming of lagetemperatuurradiatoren. Voorzie in je eigen energiebehoefte met zonnepanelen en eventueel een slimme thuisbatterij. Met een zonneboiler of warmtepompboiler zorg je voor warm sanitair water. 
• Duurzame koelte
  Om de kans op oververhitting te vermijden, kan je een airco installeren of zonwering. Met intensieve nachtventilatie kan je je woning koel houden tijdens warme zomernachten.

Waarom duurzaam renoveren?

Tegen 2050 moeten al onze woningen energiezuinig zijn. Woningen en appartementen mogen dan nog maximaal een E-peil 60 halen. Dat komt overeen met energielabel A. Ga je ingrijpend renoveren, dan is E60 de minimumnorm. Op die manier willen we ons huizenpark, dat hopeloos verouderd is, toekomstproof maken. 

Wat zijn je verplichtingen als renoveerder?

Koop je een bestaande woning of appartement met EPC-label E of F dan ben je verplicht om deze binnen de zes jaar te renoveren tot minstens label D. Je valt dan onder de renovatieplicht. Label D is dus de norm, maar dat wil niet zeggen dat je geen beter label kan nastreven. Ga je grondig energetisch renoveren of renoveren dan zijn de volgende minimumeisen van toepassing.

Kies voor compact als je duurzaam wil renoveren

Wil je op een andere manier duurzaam renoveren, kies dan voor compact. Want die grote uitbouw verbruikt misschien meer energie dan een compacte aanbouw, waarvoor minder materialen nodig zijn. Compacter wonen is sowieso de toekomst, en dat betekent niet altijd kleiner. Met enkele slimme tips kan je elke ruimte optimaliseren.  

Isoleren kan je niet genoeg

Te veel isoleren kan in principe niet, te weinig echter wel, en dat ga je letterlijk en figuurlijk voelen. Ga je je woning dus renoveren, isoleer dan de ruimtes die het nodig hebben. We weten dat warmte stijgt, dus het dak isoleren is de eerste stap. Een hellend dak kan je isoleren langs de binnenkant, met prefab dakelementen, met een sarkingdak of gespoten isolatie. Een plat dak kan je van binnen of van buiten isoleren. Daarna isoleer je de vloeren en de muren. Muren kan je langs binnen isoleren, je geeft dan wel wat bewoonbare oppervlakte op. Je kan langs buiten isolatie aanbrengen, maar dan moet je wel je gevelbekleding aanpakken. Heb je een spouw die nog niet geïsoleerd is, dan kan je deze opvullen met spouwmuurisolatie.

Kies voor materialen met een eeuwig leven

Je hebt verschillende soorten isolatiematerialen, maar als je duurzaam wil renoveren, zijn bio-ecologische of natuurlijke isolatiematerialen een prima keuze. Natuurlijke isolatiematerialen zijn houtvezel, kurk, hennep, schapenwol, … Ze zijn vervaardigd uit natuurlijke materialen, met geen of een minimale toevoeging van chemische producten. Dat maakt ze milieuvriendelijker dan ‘gewone’ isolatiematerialen. De prijs van bio-ecologische en natuurlijke isolatiematerialen kan wel wat hoger liggen.  

Verbouw gezond

Een goed gerenoveerde woning heeft standaard een goede isolatie, want kostbare warmte wil je niet verliezen. Dat kan ervoor zorgen dat de luchtvochtigheid in de ruimte te laag is, omdat er geen ‘natuurlijke’ ventilatie meer is. Alle kieren en spleten zijn weggewerkt, de beglazing is vervangen door (drie)dubbel of hoogrendementsglas en koudebruggen aan de nieuwe raamprofielen zijn minimaal. Vergeet dus niet om te zorgen voor een goede ventilatie. Ventilatie is veel belangrijker geworden en je hebt vier ventilatiesystemen waaruit je kan kiezen: ventilatiesysteem A, B, C/C+ en D/D+. 

Schakel over op hernieuwbare energie en warmte

Bij het verduurzamen van je bestaande woning is het overschakelen op hernieuwbare energie een belangrijke stap. Je kan zonnepanelen plaatsen zodat je je eigen geproduceerde energie kan gebruiken, eventueel aangevuld met een thuisbatterij om je zelfverbruik te optimaliseren. Voor je verwarming en sanitair warm water kan je overschakelen op een warmtepomp. Een zonneboiler waarbij de zonnecollectoren op je dak het daglicht capteren om het water te verwarmen, is een andere optie. Een biomassaketel of je aansluiten op een beschikbaar warmtenet kan eveneens een mogelijkheid zijn. 

Welke optie voor jou de beste is, moet je goed afwegen (eventueel met je architect). Daarom hoef je niet meteen zonnepanelen, een thuisbatterij, een warmtepomp, ... aan te schaffen. Je kan evengoed in stappen werken, maar nu al wel bijvoorbeeld de nodige leidingen voorzien om later een warmtepomp te kunnen aansluiten. Denk dus niet enkel op korte termijn (door je gelimiteerde budget), maar ook op lange termijn en maak een stappenplan.

Renoveer duurzaam met advies

Wat mag en wat niet als je wil renoveren? Informeer bij je gemeente over de geldende bouwvoorschriften. Ben je op zoek naar renovatieadvies en begeleiding, dan kan je in Vlaanderen in elke provincie terecht bij een steunpunt duurzaam bouwen. Bij het Vlaams Instituut voor bio-ecologisch bouwen (Vibe) kan je aankloppen als je meer info wenst over bio-ecologisch en waterzuinig bouwen met natuurlijke materialen. 

Daarnaast is je architect een belangrijke schakel om je renovatie duurzaam aan te pakken. Een architect met eventueel ervaring in duurzaam verbouwen, is van onschatbare waarde voor, tijdens en na je renovatieproces. Hij/zij kan je gericht adviseren, inspireren, informeren en begeleiden. Je architect kan je helpen bij het uitkiezen van aannemers. Wil je bijvoorbeeld isoleren met kurk, dan is het aan te raden dat je een aannemer vindt die vertrouwd is met het materiaal. Je kan aan de architect ook vragen om je te helpen bij het aanvragen van een bouwvergunning, het vergelijken van offertes, … 

Hoe stel je een kostenplaatje op voor een duurzame renovatie?

Om zicht te krijgen op het kostenplaatje start je met het opvragen van offertes. Vraag offertes op bij verschillende vakmannen en vergelijk. De goedkoopste offerte is niet altijd de beste. Hou bijvoorbeeld rekening met de ervaring, extra kosten, … en pols gerust naar referentieprojecten. Naast de kosten voor de effectieve verbouwingswerken zijn er nog andere kosten. Denk aan: de kostprijs van de architect, de eventuele veiligheidscoördinator, de EPB-verslaggever, de stabiliteitsingenieur. En uiteraard zijn er nog kosten die afhankelijk zijn van jouw specifieke situatie. Is er een bodemsanering nodig? Is er asbest? Moet je een lening afsluiten? Moet je tijdelijk naar een huurpand verhuizen? 

Welke financieringsmogelijkheden zijn er om duurzaam te renoveren?

In eerste instantie heb je misschien zelf een spaarpotje opgebouwd voor je renovatie. Of je hebt een tweede woning die je misschien kan verkopen of een opbrengsteigendom waardoor je huurinkomsten ontvangt. Uiteraard is het afsluiten van een renovatielening eveneens mogelijk. Om je wegwijs te maken in de mogelijkheden heeft het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) de Kredietzoeker gelanceerd. Via deze online tool krijg je voor jouw specifieke situatie een aantal financieringsmogelijkheden opgelijst. Dat kan gaan van de Mijn VerbouwLening tot een renovatielening bij de bank of het afsluiten van een nieuw hypothecair krediet.

Welke premies zijn er?

Om duurzaam te renoveren te stimuleren, zijn er verschillende renovatiepremies: zowel op federaal als op gewestelijk niveau. In Vlaanderen heb je de Mijn VerbouwPremie, die bundelt heel wat premies voor renovaties van woningen ouder dan 15 jaar. Maar check zeker welke premies je kan aanvragen via je provincie en gemeente. Ontdek op welke premies jij recht hebt via onze Premielinker. 

FAQ duurzaam renoveren