Zelfbouw: wat kan je zelf doen en hoeveel kan je besparen?

Een huis bouwen of renoveren kan je op drie verschillende manieren doen. Of je besteedt alles uit aan aannemers en vaklui. Of je doet het meeste zelf, maar krijgt begeleiding bij het proces. Of je trekt volledig je eigen plan en doet alles zelf. Maar welke optie is de beste optie? Welke klussen kan je zelf doen? En hoeveel tijd en geld bespaar je door je werken (gedeeltelijk) zelf te doen? 

Zelfbouw: tot 50% besparen

Mensen gaan vooral zelf aan de slag met het (ver)bouwen van hun woning om te besparen. Als je veel zelf doet, kan je al gauw tot 50% besparen. In Vlaanderen bouwt momenteel amper 3% van de mensen hun huis helemaal zelf. Niet helemaal onbegrijpelijk, want je wil natuurlijk dat je huis volledig in orde is. Niets zo erg als koudebruggen, lekken of technieken die verkeerd zijn aangesloten. Je mag daarom niet te licht gaan over de technische kant van de zaak. Constructieproblemen achteraf kosten je veel meer dan het budget dat je hoopte uit te sparen. 

Besparen door makkelijke klussen zelf te doen

Er zijn heel wat (voorbereidende) werkzaamheden die je, met een beetje handigheid, goede wil en tijd, zelf kan uitvoeren. En dat zonder beroep te moeten doen op professionals. Schilderen, luchtdichting plaatsen, behangen of breekwerk zijn haalbare opdrachten, al dan niet met hulp van familie, buren of vrienden. Over het algemeen geldt: hoe arbeidsintensiever de werken, hoe groter de winst als je het zelf doet. Metselen duurt bijvoorbeeld erg lang, waardoor de arbeidskosten hoog liggen, terwijl het plaatsen van de ramen slechts 10% uitmaakt van de totale kost. Je kan berekenen hoeveel je bespaart, door uit te rekenen hoeveel uren een aannemer erover zou doen. Het is dus de kunst om het werk uit te besteden waarbij de materiaalkosten veel hoger zijn dan de plaatsingskosten. 

Besparen door de aannemer te helpen

Wil of kan je niet alles zelf doen en doe je graag beroep op een aannemer? Door de aannemer te helpen, bespaar je op werkuren. Hoe? Door bijvoorbeeld gevelstenen klaar te zetten, mortel te mengen, stellingen te plaatsen, sleuven voor de elektriciteit uit te slijpen, dampschermen te plaatsen voor het inblazen van de isolatie, voegen uit te krabben, de werf proper te houden, enzovoort. Er bestaan heel wat taken die je zelf vlug onder de knie hebt en waarbij je weinig mis kan doen. Maak wel op voorhand duidelijke afspraken met je aannemer. Zo kan de aannemer hier ook rekening mee houden in de offerte. Denk ook aan een verzekering, zoals een ABR-polis (verzekering alle bouwplaatsrisico’s). 

Besparen met zelfbouwpakketten

Je kan daarnaast ook een heleboel klussen uitvoeren met behulp van een zelfbouwpakket of met professionele ondersteuning. Deze manier van bouwen (naast alles uitbesteden of alles zelf doen) is een goede optie voor wie wil besparen op plaatsingskosten, maar toch zeker wil zijn van de kwaliteit. 

Zelfbouw: wat kan je zelf doen?

De ene zelfbouwklus is al wat moeilijker dan de andere. Voor sommige ingrepen heb je al een behoorlijke voorkennis nodig als je ze helemaal zelf wil doen, terwijl andere klussen goed te doen zijn voor een leek. Solyd, aanbieder van technieken en materialen om je woning zelf te realiseren, geeft een overzicht van makkelijk naar moeilijk.

Zelf isoleren

Isoleren kan je perfect zelf doen. Je krijgt via Fluvius zelfs een premie voor doe-het-zelf-isolatie van je dak of zoldervloer (geldig voor facturen met datum van 1 juli 2022 tot en met 30 juni 2024). Maak wel de afweging of je door het zelf te doen veel bespaart. Deze karwei kan soms lang duren, terwijl cellulose laten inblazen door een vakman soms op enkele uren gebeurt. 

Zelf vloerverwarming plaatsen

Vloerverwarming leggen kan je prima zelf doen mits een goed plan. Het leggen van de leidingen zelf is niet zo moeilijk, maar het aansluiten op de collector en de juiste druk krijgen, is al iets moeilijker. 

Sanitaire leidingen leggen

Sanitaire voorzieningen zijn voor de doe-het-zelver een haalbare klus. Van bochten, sifons, waterontharders en regenwaterfilters tot mengkranen, toiletten en douchesets. Wil je regenwater gebruiken voor je wc, tuin en de schoonmaak? Dan kan je eenvoudig zelf een regenwaterpomp plaatsen. 

Ventilatie plaatsen

Je kan je ventilatie zelf plaatsen, maar het is minder evident. Bij de installatie van je ventilatiesysteem, moet je voldoen aan wettelijke vereisten. Zo heb je een ventilatievoorontwerp nodig en een ventilatieprestatieverslag. Die moeten beschikbaar zijn vóór het indienen van de EPB-startverklaring. Je kan een externe ventilatieverslaggever aanstellen, of ondersteuning vragen bij je zelfbouwbedrijf.

Zelf je warmtepomp plaatsen

Het zelf plaatsen van een lucht-luchtwarmtepomp en een lucht-waterwarmtepomp is, als je handig bent en technisch geïnteresseerd, een haalbare kaart. Tenminste, als het gaat om een monobloc warmtepomp.  Voor een split warmtepomp met koelvloeistof, is de plaatsing door een professional vereist. Ook een geothermische warmtepomp vereist extra werken die je niet zelf kan doen.

Elektriciteit leggen

Het lijkt een complexe taak, maar voor wie zich goed voorbereidt, is elektriciteit zelf leggen doenbaar. Alles start met een goed plan: een ééndraadschema en een situatieschema. Tenzij je zelf erg technisch onderlegd bent, stel je dit best samen op met een elektricien of de leverancier van het materiaal. Specialisten kunnen het elektriciteitsdossier, conform het AREI,  bijvoorbeeld perfect met jou opstellen. Dat kan gebruikt worden bij de keuring van je installatie. Kies je bijvoorbeeld voor een centrale elektrische installatie, dan ben je future-proof bezig en is er ruimte voor domotica. Overweeg je de overstap naar een elektrische wagen? Hou er dan ook rekening mee dat je een 3-fasige (vierdraads, 400/230 V) aansluitkabel nodig hebt.

Zelf een laadpaal installeren

Een laadpaal installeren is geen makkelijke klus, maar mits degelijke voorkennis van elektriciteit is de plaatsing in één dag te doen. Je dient een afzonderlijke groep aan te maken in de zekeringkast, aangezien een laadstation op een apart circuit moet zitten om je woning te beschermen tegen overbelasting. Ook moet je beveiligingsmaatregelen nemen tegen DC-componenten in de foutstromen.  

Bron: Ecobouwers in samenwerking met Solyd